26,604
edits
વેરાનમાં/હું કોણ છું?: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
વેરાનમાં/હું કોણ છું? (view source)
Revision as of 12:59, 31 December 2021
, 12:59, 31 December 2021no edit summary
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
||
| Line 25: | Line 25: | ||
પછી એણે અદબ વાળી, સભાસદોની સામે નજર ચોડી કહ્યું: | પછી એણે અદબ વાળી, સભાસદોની સામે નજર ચોડી કહ્યું: | ||
“હું કોણ છું? હું કંગાલીઅત છું, હું હાડપીંજર છું. તમને ભાગ્યવંતોને હું બે શબ્દો કહેવા આવ્યો છું. સાંભળો.” | “હું કોણ છું? હું કંગાલીઅત છું, હું હાડપીંજર છું. તમને ભાગ્યવંતોને હું બે શબ્દો કહેવા આવ્યો છું. સાંભળો.” | ||
{{Poem2Close}} | |||
<Center>'''[૨]'''</Center> | |||
{{Poem2Open}} | |||
"તમે પૂછો છો હું કોણ છું? હું નારકી છું, ઠાકોરો, તમે સાંભળો.” | |||
સભાગૃહમાં સોંસરી કમ્પારી ચાલી ગઈ. બધું સ્તબ્ધ બન્યું. ‘હસતા' માનવીએ આગળ ચલાવ્યું:– | |||
“તમે અટારીના વસનારા છો. ભલે રહ્યા. ભગવાનને ય એવું કરવાનાં કંઈક કારણો હશે. તમારી પાસે અસીમ સત્તા છે. અખાંડિત મજા છે. અન્યની દશાની મીઠી વિસ્મૃતિ છે. ભલે રહ્યાં." “પણ તમારી અટારીને નીચલે મજલે — અથવા તમારા માથા ઉપર — પણ કોઈક છે. એટલું હું તમને યાદ આપવા આવ્યો છું. તમારી નીચે એક આખી દુનિયા જીવતી પડેલી છે.” | |||
જેમ જેમ એ બોલતો ગયે તેમ તેમ એ મહાકાય બનતો ગયો. એના પગની એડી જાણે કોઈ માનવાત્માઓના ઢગલા ઉપર ચંપાવા લાગી. | |||
એણે ચલાવ્યું: | |||
“હું એક કીડો છું, કે જે નરકમાંથી નીકળી આવે છે. ઠાકોર-બાંધવો! તમે સમર્થો ને ધનિકો છો. એ સામર્થ્ય અને સંપત્તિ જ તમારા નાશની સુરંગો છે. તમે અંધારી રાતનો લાભ ઉઠાવો છો. પણ સાવધાન! પ્રભાત સર્વશક્તિવતું છે. એ આવે છે; નહિ, એ આવી ચુક્યું છે. એનો સૂરજ ઉગે છે. એને ગગનમાં ચડતો કોણ રોકશે?” | |||
“એ છે માનવ — અધિકારનો સૂર્ય. તમે છો સત્તાના નિશાચરો. હવે કંપજો. ઘરનો સાચો ધણી બારણું ઠોકે છે. હું તમને ચેતવવા આવ્યો છું. તમારાં સુખ સામે તહોમત પુકારવા ઊભો છું. એ સુખ તમે તમારા પાડોશીના દુ:ખમાંથી વણી લીધું છે. | |||
{{Poem2Close}} | |||
<Center>'''[૩]'''</Center> | |||
{{Poem2Open}} | |||
“તમારી પાસેનું સર્વસ્વ તમે અન્યની પાસેનાં ચીંથરાંમાંથી ઉપજાવેલ છે. સમર્થો! હું તો છું આશા હારી ચુકેલો વકીલઃ હાર્યા પક્ષની હિમાયત કરું છું હું: પણ હજુ અપીલ બાકી છે, ઉપલી અદાલતમાં એ પક્ષની જ જીત સમજજો. | |||
“હું તો અવાજ માત્ર છું. માનવજાતિ એક મુખ છે. હું એની ચીસ છું. એ ચીસ નહિ સાંભળો ને ક્યાં જશો?” | |||
“મારે જે કહેવું છે તેનો બોજો મને ચગદી રહેલ છે. હું ક્યાંથી શરૂ કરું? ખબર નથી પડતી. દુઃખોની ગાંસડીઓમાં શી ગોઠવણ હોઈ શકે? તમારી કને એમ ને એમ ઠાલવું છું.” | |||
“તમે અજાયબ થયા છો? હું પણ ચકિત થયો છું. કાલે હું નટડો હતો, આજે ઠાકોર છું. કેવી લીલા! કોની લીલા અગમની.” | |||
“ઠાકોરો! આ વિરાટ ધરતીના ફક્ત પ્રકાશને જ તમે જોઈ શકો છે. પણ માનજો, એમાં પડછાયા પણ પડેલા છે. તમે મને અમૂક ઠકરાતનો રાજરાણો કહો છો, પણ મારું ખરૂં નામ તો છે, મિસ્કિન નટડો ગ્વાઈનપ્લેન!” | |||
“હું અમીરજાદો જન્મ્યો હતો. પણ તમારા મર્હુમ રાજાએ મારા પ્રજાપક્ષી પિતાને દેશવટે પતાવી દીધો. એ જ રાજાએ મને પતાવવા રૂ. દોઢસોમાં વિદેશીઓને હાથ વચ્યો. તમે મને રાજશતરંજનું રમકડું બનાવ્યો. રાજાની રાજલીલાએ મને સંસારની ઊંડી ખાઈમાં ધકેલી દીધો. શા માટે? એ અતલ ઊંડાણનો તાગ લઈ આવવા માટે હું તળીએ ગયો હતો. ત્યાંથી સત્યનું મોતી લાવ્યો છું. “હું બોલું છું. કેમકે હું જાણું છું. મેં જોયું છે, અનુભવ્યું પણ છે:– અને દુઃ:ખ એ માત્ર બોલી નાખવાનો શબ્દ નથી, ચતુર જબાનનું થુંક નથી, ઓ સુખી લોકો!” | |||
{{Poem2Close}} | |||
<Center>'''[૪]'''</Center> | |||
{{Poem2Open}} | |||
"હું અહીં નહોતો આવતો. મારૂં હૃદય અહીં નથી, બીજે ઠેકાણે છે, મારું કર્તવ્ય મને બીજે સ્થળેથી બોલાવે છે.” | |||
બોલતાં બોલતાં એની આાંખની કીકીઓમાં જાણે એક બજાણીઆ – ગાડીની અંદર બેઠેલી એક આાંધળી કુમારિકા તરવરતી હતી. એના શરીર પર એ આાંધળી પ્રિયતમાના હાથ જાણે ફરતા હતા; જે આાંધળીને એણે એની છ મહિનાની ઉંમરે મુએલી માતાનાં સ્તનો ચૂસતી એક બરફના દાટણ તળેથી ઉપાડેલી હતી. | |||
“પણ હું તમને કહેવા આવ્યો છું. કે તમે જે દુનિયાના માનવીઓ હોવાનો દાવો કરો છે, તે દુનિયા વિશે તમે કશું જાણતા જ નથી. હું તમને કહીશ કે એ દુનિયા કેવી છે. મને એનો પૂરો અનુભવ મળ્યો છે. તમારા બુટની એડી તળે ચેપાતો ચેપાતો માંડ માંડ સરકીને હું બહાર આવ્યો છું. તમારા બુટની એ એડીનું વજન કેટલું છે તે હું તમને કહી શકીશ.” | |||
'એક રાત્રિયે, એક તોફાનભરી રાત્રિયે એક નિરાધાર નાનું બાળ બની, અનંત સૃષ્ટિની અંદર એકાકી અને નમાયો નબાપો હું આ સમાજને નામે એળખાતી અંધાર–ગલીમાં દાખલ થયો. | |||
“દાખલ થતાં પહેલવહેલું મેં શું જોયું? કાયદો: એક ફાંસીને માચડે લટકતા માનવીને રૂપે! બીજી મેં દીઠી દૌલત, તમારી દૌલતઃ ટાઢ અને ભૂખમરાથી મરી ગએલી એક ઓરતને રૂપે. ત્રીજું મેં દીઠું પ્રજાનું ભાવી: એ મુએલી માનાં થીજેલાં સ્તનો ચૂસતી એક અંધ બાળકીને રૂપે.” | |||
{{Poem2Close}} | {{Poem2Close}} | ||