બિપિન પટેલની વાર્તાઓ/૩. તદ્‌ દૂરે તદ્‌ દૂરે: Difference between revisions

Jump to navigation Jump to search
no edit summary
(Created page with "{{SetTitle}} {{Heading|૩. તદ્‌ દૂરે તદ્‌ દૂરે| }} {{Poem2Open}} પિસ્તાળીસની ઉંમરનાં એક બહેન...")
 
No edit summary
Line 10: Line 10:
અમે તારી લગ્નતિથિ નથી ભૂલ્યાં. લંચમાં જોજે, તારું કેવું ભવ્ય સ્વાગત થાય છે? તને ખબર તો છે એમને કૉટન જ ગમે છે અને અમારી લગ્નતિથિ થોડી છે કે આમ લટકમટક અને છન્નમછન્ના કરીએ. બાકી, તારો જામો પડે છે. સોળ વર્ષની સુંદરી – વીણા સડસડાટ બોલી ગઈ.  
અમે તારી લગ્નતિથિ નથી ભૂલ્યાં. લંચમાં જોજે, તારું કેવું ભવ્ય સ્વાગત થાય છે? તને ખબર તો છે એમને કૉટન જ ગમે છે અને અમારી લગ્નતિથિ થોડી છે કે આમ લટકમટક અને છન્નમછન્ના કરીએ. બાકી, તારો જામો પડે છે. સોળ વર્ષની સુંદરી – વીણા સડસડાટ બોલી ગઈ.  
સાંભળતાં સ્વાતિ મલકાઈ. રૂમાલથી પરસેવો લૂછ્યો અને શરૂ કર્યુંઃ એ સોળ વર્ષ ક્યાંય ચાલ્યાં ગયાં અને બીજાં ત્રીસેય પસાર થઈ ગયાં. આજે બાવીસમી મેરેજ એનિવર્સરી હતી તોય ઘરમાં કોઈના પેટનું પાણી ના હલ્યું. બાની વાત સમજ્યાં. એ તો જૂની પેઢીનાં એટલે એમને આ બધો તાયફો લાગે. ભારે સાડી પહેરેલી જોઈને કહે, ‘કેમ બારોબાર લગનમાં જવાની છે કે શું? ઑફિસમાં ચોળાઈ નહિ જાય? એના કરતાં ત્યાં જઈને બદલી હોય તો. એમ આખો દહાડો ફસેડીએ તો આખો ગવારો ઊકલી જાય.’ મને ફટ દેતી ચોપડાવી દેવાનું મન થયું પણ બળ્યું, આજે સપરમો દહાડો ક્યાં બગાડવો? ચૂપચાપ નીકળી પડી. ડૉક્ટરનું ધ્યાન જાય એ માટે ડ્રોઇંગરૂમના કેલેન્ડરમાં તારીખ નીચે આછો લીટો અને બેડરૂમમાં પેન્સિલથી ગોળ કુંડાળું પણ કર્યું હતું. પાછું એ પેનથી ન કરાય. વરજી તરત બબડે, ‘આટલા સુંદર કેલેન્ડર પર શાહી કોણે ઢોળી?’ આટલું કર્યું તોય એમનું ધ્યાન ન ગયું. છેવટે સામે ચાલી હેપ્પી મેરેજ – એનિવર્સરી કિસ આપ્યું ત્યારે એમને યાદ આવ્યું. તરત બચાવનામું પેશ કર્યું, ‘સોરી સ્વાતુ, જનરલ હૉસ્પિટલમાં ઓનરરી ડ્યુટી, પ્રાઇવેટ ડિસ્પેન્સરીના ચાર ધક્કા, વિશેષમાં પર્સનલ વિઝિટની લંગાર, ડિસઈન્ફેક્ટન્ટની ગંધ, ઇન્જેક્શન અને દર્દીઓના દયામણા ચહેરા પાછળ તું, આખું કુટુંબ ઝાંખાં થતાં ગયાં છો. એ મારો દોષ છે. તને સાવ વીસરી ગયો છું પણ આય એક પ્રકારની સેવા જ કહેવાય ને? નો ડાઉટ, તમારા ભોગે પણ નો વે આઉટ. ધિસ ઇઝ લાઇફ, સ્વાતુ. એમાં તારો પણ એટલો જ શેર છે. યુ ઓલસો સર્‌વ ધ સોસાયટી ઇન્ડાયરેક્ટલી’ કહી પ્રગાઢ ચુંબન કરી વેણી તરફ ધ્યાન જતાં, ‘પ્રિયે તવ લટે ધરું ધવલ શુભ્ર મોગરો’ કાવ્યપંક્તિ ગણગણવા લાગ્યા. ‘ઇટ વિલ નૉટ બી રિપિટેડ અગેઇન. આજે સાંજે ડિનર પક્કા, ઓ નો, આજે તો આઈએમએની કૉન્ફરન્સ છે. નેક્સ્ટ ડે સ્યોર. સૉરી સ્વાતિ, આઠ વાગ્યે વી.એસ. પહોંચવાનું છે. ઑકે? હેપ્પી મેરેજ એનિવર્સરી, ડિયર. સૉરી તારા માટે કાર્ડ લાવવાનું રહી ગયું. પ્રાચીના કાર્ડમાં મારું નામ ગણી લેજે, કહીને નીકળી ગયો. આ બધાંની ઝીણી ઝીણી વાતો યાદ કરીએ. અલગ અલગ ભાવતાં ભોજન બનાવીએ. મોર્નિંગ ક્લાસ હોય તો ગરમ ગરમ ભાખરી અને શાક. પેલી ચીબરીનેય સવારના પહોરમાં ગરમ ગરમ નાસ્તો, એમાંય પાછું ફરસાણ જ. મને થાય એમાં શું ઘસાઈ જવાનાં? પેલી ચકલી ફરરર ઊડીને દાણો દાણો બચ્ચાના મોંમાં કેટલી વાર મૂકે છે? જ્યારે આપણે તો આટલી બધી સગવડો વચ્ચે બાળકોને પ્રેમ કરવાનો છે પણ જાત ઘસીને પાણી કરીએ તો વળી, હૂંફની આશા તો રહે ને? આપણને રોબોટ ગણી એ લોકો માંગ માંગ જ કર્યા કરે અને કામ પતે કે સ્વિચ ઑફ્ફ. વાતો કરે તોય મન વિશ્વની ને મન તો ક્યાંય ભમતું હોય. કેરિયર અને દોસ્તો, હા, ખેલવું હોય એટલું ખેલો આ રમકડાં સાથે.
સાંભળતાં સ્વાતિ મલકાઈ. રૂમાલથી પરસેવો લૂછ્યો અને શરૂ કર્યુંઃ એ સોળ વર્ષ ક્યાંય ચાલ્યાં ગયાં અને બીજાં ત્રીસેય પસાર થઈ ગયાં. આજે બાવીસમી મેરેજ એનિવર્સરી હતી તોય ઘરમાં કોઈના પેટનું પાણી ના હલ્યું. બાની વાત સમજ્યાં. એ તો જૂની પેઢીનાં એટલે એમને આ બધો તાયફો લાગે. ભારે સાડી પહેરેલી જોઈને કહે, ‘કેમ બારોબાર લગનમાં જવાની છે કે શું? ઑફિસમાં ચોળાઈ નહિ જાય? એના કરતાં ત્યાં જઈને બદલી હોય તો. એમ આખો દહાડો ફસેડીએ તો આખો ગવારો ઊકલી જાય.’ મને ફટ દેતી ચોપડાવી દેવાનું મન થયું પણ બળ્યું, આજે સપરમો દહાડો ક્યાં બગાડવો? ચૂપચાપ નીકળી પડી. ડૉક્ટરનું ધ્યાન જાય એ માટે ડ્રોઇંગરૂમના કેલેન્ડરમાં તારીખ નીચે આછો લીટો અને બેડરૂમમાં પેન્સિલથી ગોળ કુંડાળું પણ કર્યું હતું. પાછું એ પેનથી ન કરાય. વરજી તરત બબડે, ‘આટલા સુંદર કેલેન્ડર પર શાહી કોણે ઢોળી?’ આટલું કર્યું તોય એમનું ધ્યાન ન ગયું. છેવટે સામે ચાલી હેપ્પી મેરેજ – એનિવર્સરી કિસ આપ્યું ત્યારે એમને યાદ આવ્યું. તરત બચાવનામું પેશ કર્યું, ‘સોરી સ્વાતુ, જનરલ હૉસ્પિટલમાં ઓનરરી ડ્યુટી, પ્રાઇવેટ ડિસ્પેન્સરીના ચાર ધક્કા, વિશેષમાં પર્સનલ વિઝિટની લંગાર, ડિસઈન્ફેક્ટન્ટની ગંધ, ઇન્જેક્શન અને દર્દીઓના દયામણા ચહેરા પાછળ તું, આખું કુટુંબ ઝાંખાં થતાં ગયાં છો. એ મારો દોષ છે. તને સાવ વીસરી ગયો છું પણ આય એક પ્રકારની સેવા જ કહેવાય ને? નો ડાઉટ, તમારા ભોગે પણ નો વે આઉટ. ધિસ ઇઝ લાઇફ, સ્વાતુ. એમાં તારો પણ એટલો જ શેર છે. યુ ઓલસો સર્‌વ ધ સોસાયટી ઇન્ડાયરેક્ટલી’ કહી પ્રગાઢ ચુંબન કરી વેણી તરફ ધ્યાન જતાં, ‘પ્રિયે તવ લટે ધરું ધવલ શુભ્ર મોગરો’ કાવ્યપંક્તિ ગણગણવા લાગ્યા. ‘ઇટ વિલ નૉટ બી રિપિટેડ અગેઇન. આજે સાંજે ડિનર પક્કા, ઓ નો, આજે તો આઈએમએની કૉન્ફરન્સ છે. નેક્સ્ટ ડે સ્યોર. સૉરી સ્વાતિ, આઠ વાગ્યે વી.એસ. પહોંચવાનું છે. ઑકે? હેપ્પી મેરેજ એનિવર્સરી, ડિયર. સૉરી તારા માટે કાર્ડ લાવવાનું રહી ગયું. પ્રાચીના કાર્ડમાં મારું નામ ગણી લેજે, કહીને નીકળી ગયો. આ બધાંની ઝીણી ઝીણી વાતો યાદ કરીએ. અલગ અલગ ભાવતાં ભોજન બનાવીએ. મોર્નિંગ ક્લાસ હોય તો ગરમ ગરમ ભાખરી અને શાક. પેલી ચીબરીનેય સવારના પહોરમાં ગરમ ગરમ નાસ્તો, એમાંય પાછું ફરસાણ જ. મને થાય એમાં શું ઘસાઈ જવાનાં? પેલી ચકલી ફરરર ઊડીને દાણો દાણો બચ્ચાના મોંમાં કેટલી વાર મૂકે છે? જ્યારે આપણે તો આટલી બધી સગવડો વચ્ચે બાળકોને પ્રેમ કરવાનો છે પણ જાત ઘસીને પાણી કરીએ તો વળી, હૂંફની આશા તો રહે ને? આપણને રોબોટ ગણી એ લોકો માંગ માંગ જ કર્યા કરે અને કામ પતે કે સ્વિચ ઑફ્ફ. વાતો કરે તોય મન વિશ્વની ને મન તો ક્યાંય ભમતું હોય. કેરિયર અને દોસ્તો, હા, ખેલવું હોય એટલું ખેલો આ રમકડાં સાથે.
સાબરમતી સર્કલ પસાર થતાં, ‘જય જગદીશ હરે’નો સમૂહસ્વર ગુંજ્યો. પાછળ બેઠેલા એક ભાઈએ ‘બહેન, હવે બાકીનો અધ્યાય ઑફિસમાં પૂરો કરજો’ કહેતાં, વીણા અને સ્વાતિ બંને ધરતી પર આવ્યાં. સચિવાલય આવતાં ચારે દિશાઓમાંથી કર્મચારીઓનો પ્રવાહ રેલાયો. બન્ને થોડીવાર મૂંગાં મૂંગાં ઊભાં રહ્યાં. જવાનું મન ન હતું. છેવટે હારીને, લ્યો, ત્યારે મળીએ બાર વાગ્યે કેન્ટીનમાં, એમ એકસાથે બોલીને છૂટાં પડ્યાં.
સાબરમતી સર્કલ પસાર થતાં, ‘જય જગદીશ હરે’નો સમૂહસ્વર ગુંજ્યો. પાછળ બેઠેલા એક ભાઈએ ‘બહેન, હવે બાકીનો અધ્યાય ઑફિસમાં પૂરો કરજો’ કહેતાં, વીણા અને સ્વાતિ બંને ધરતી પર આવ્યાં. સચિવાલય આવતાં ચારે દિશાઓમાંથી કર્મચારીઓનો પ્રવાહ રેલાયો. બન્ને થોડીવાર મૂંગાં મૂંગાં ઊભાં રહ્યાં. જવાનું મન ન હતું. છેવટે હારીને, લ્યો, ત્યારે મળીએ બાર વાગ્યે કેન્ટીનમાં, એમ એકસાથે બોલીને છૂટાં પડ્યાં.
વૈશાખના તાપમાં કેન્ટીન હકડેઠઠ ભરાયેલી. કાળઝાળ ગરમીથી બચવા બધા કર્મચારીઓ કેન્ટીનમાં ઠલવાયા હતા. ભરાયેલાં ટેબલની આસપાસ સમડીની જેમ ચીલઝડપ મારવા ટાંપીને ઊભેલાં નાનાં નાનાં જૂથ. ખૂણાના ટેબલ પર બેઠેલી બહેનોને એસ્કોર્ટ કરતો હોય એમ એક બેરરે કહ્યું, બહેન, હમણાં ના ઊઠશો. એકબે મિનિટ થોભી જાઓ. પેલાં આર એન્ડ બી-વાળાં બહેન આવે એટલે તમતમારે છુટ્ટાં.’ સ્વાતિ વીણાને જોતાં જ બેરરે કહ્યું, તમતમારે લહેર કરો, હવે રાજ્જા. બહેન, કેટલું મોડું કર્યું. તમારા માટે ટેબલ રોકી રાખ્યું’તું એટલે શેઠ ક્યારના ઘઈ કરતા’તા.
વૈશાખના તાપમાં કેન્ટીન હકડેઠઠ ભરાયેલી. કાળઝાળ ગરમીથી બચવા બધા કર્મચારીઓ કેન્ટીનમાં ઠલવાયા હતા. ભરાયેલાં ટેબલની આસપાસ સમડીની જેમ ચીલઝડપ મારવા ટાંપીને ઊભેલાં નાનાં નાનાં જૂથ. ખૂણાના ટેબલ પર બેઠેલી બહેનોને એસ્કોર્ટ કરતો હોય એમ એક બેરરે કહ્યું, બહેન, હમણાં ના ઊઠશો. એકબે મિનિટ થોભી જાઓ. પેલાં આર એન્ડ બી-વાળાં બહેન આવે એટલે તમતમારે છુટ્ટાં.’ સ્વાતિ વીણાને જોતાં જ બેરરે કહ્યું, તમતમારે લહેર કરો, હવે રાજ્જા. બહેન, કેટલું મોડું કર્યું. તમારા માટે ટેબલ રોકી રાખ્યું’તું એટલે શેઠ ક્યારના ઘઈ કરતા’તા.
– સૉરી, સૉરી, મોહનભાઈ, થેન્ક યુ, થેન્ક યુ. બન્ને બોલ્યાં. જોયું નાનો માણસ છે, પણ કેવું માન રાખે છે? મારું તો માનવું છે આ લોકોનાં દિલ સાફ હોય છે. બાકી આપણે આપી આપીને શું આપી દેવાના? બહુમાં બહુ તો દસવીસ રૂપિયા બોણી. આ વખતે સ્ટીલનું તપેલું લાવી આપેલું. એમ તો ઘરે બધાંના લૂંડાપા કંઈ ઓછા કરીએ છીએ? કહી વીણા બેઠી. પાલવમાં સંતાડેલું બુકે કાઢતાં જ બોલી, છેવટે ના રહેવાયું. લંચ ક્યારે પડે ને વળી, આ તો કરમાઈ જાય. તારા જેવી તરોતાજાને તો તાજ્જા જ. મેની મેની હેપ્પી રિટર્ન્સ ઑફ ધ ડે. અને લંચનુંય કહી જ દઉં. ચમચમ લાવી છું. ચમચમ કરતાં બહેનબા ખાજો ને સાંજે ડૉક્ટરસાહેબનેય ચ... ચ... ચસચસતું ચોડજો.
– સૉરી, સૉરી, મોહનભાઈ, થેન્ક યુ, થેન્ક યુ. બન્ને બોલ્યાં. જોયું નાનો માણસ છે, પણ કેવું માન રાખે છે? મારું તો માનવું છે આ લોકોનાં દિલ સાફ હોય છે. બાકી આપણે આપી આપીને શું આપી દેવાના? બહુમાં બહુ તો દસવીસ રૂપિયા બોણી. આ વખતે સ્ટીલનું તપેલું લાવી આપેલું. એમ તો ઘરે બધાંના લૂંડાપા કંઈ ઓછા કરીએ છીએ? કહી વીણા બેઠી. પાલવમાં સંતાડેલું બુકે કાઢતાં જ બોલી, છેવટે ના રહેવાયું. લંચ ક્યારે પડે ને વળી, આ તો કરમાઈ જાય. તારા જેવી તરોતાજાને તો તાજ્જા જ. મેની મેની હેપ્પી રિટર્ન્સ ઑફ ધ ડે. અને લંચનુંય કહી જ દઉં. ચમચમ લાવી છું. ચમચમ કરતાં બહેનબા ખાજો ને સાંજે ડૉક્ટરસાહેબનેય ચ... ચ... ચસચસતું ચોડજો.
18,450

edits

Navigation menu