26,604
edits
મણિલાલ હ. પટેલનાં કાવ્યો: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
→
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
||
| Line 1,373: | Line 1,373: | ||
માંડી બેઠો માનવી અનંતકાળની વાત | માંડી બેઠો માનવી અનંતકાળની વાત | ||
ચરણો તો ચાલી જતાં પડી રહે છે ભાત | ચરણો તો ચાલી જતાં પડી રહે છે ભાત | ||
</poem> | |||
== બારમાસા == | |||
=== | કારતક | === | |||
<poem> | |||
બાંકી બીજના ચન્દ્ર શી નાકે પહેરી નથ | |||
રાતા મીણની પૂતળી નીરખી રહી છે રથ | |||
ઝાકળવંતી રાતમાં જોબનવંતી નાર | |||
ક્રૌંચ યુગલ બોલે બહુ નિર્દય ચાંદાધાર | |||
કુમકુમ પગલાં પાડતા નવજુ નમણા દિન | |||
જળમાં તરસ્યું વેઠતું મનડું જાણે મીન | |||
નવી નવેલી નાયિકા છે પ્હેલી આણાત | |||
ફોરમ ફૂટે દેહથી મ્હેકે પારિજાત | |||
કોડ ભરેલી રાતડી કોડીલો ભરથાર | |||
કોક કામરુદેશની કામણગારી નાર | |||
સોના સરખા દિવસો રૂપા સરખી રાત | |||
દીવા બળતા દેહમાં ઢાંકી ના રે’ વાત | |||
નદીઓ સાથે નીતર્યા કુંવારકાના કોડ | |||
આભે અડવા નીકળે કુંજડીઓની જોડ | |||
જળથી જુદું મન પડી ઝંખે કૂંણો સંગ | |||
આંખો ચાખે આભલું ચાખે સાંજ અનંગ | |||
કન્યા ખીલતી પોયણી પરણ્યો ઘેઘૂર જળ | |||
ચાંદો સૂરજ ચાખવા ‘આ જ ઋતુમાં મળ’ | |||
</poem> | |||
=== | માગસર | === | |||
<poem> | |||
શમણે ભીની આંખડી ઝાકળ ભીનું ઘાસ | |||
નેહે ભીનાં નેવલાં સુગંધ ભીના શ્વાસ. | |||
મેના મીઠું બોલતી મેડી પ્હેરે રૂપ | |||
પડસાળે પગલાં પડે ચંપા ખીલ્યા ચૂપ | |||
નખમાં નદીઓ નીતરી, તડકો પૂછે ક્ષેમ | |||
ચૂંટી ખણતી સૈયરો - ‘દીવડો બળતો કેમ?’ | |||
તાંદુલવરણી રાતડી જાસૂદવરણી જાત | |||
પ્રીતમવરણી આંખડી તાંબુલવરણી વાત | |||
નદીએ સારસ બોલતાં તળમાં દીવા થાય | |||
અડધી ખીલી પોયણી સૂરજથી શરમાય | |||
ઝબૂકે તરુવર આગિયા ચાંદો જળમાં ન્હાય | |||
આઘાં ખેતર ખોરડે નભગંગા ઠલવાય | |||
જોબનચડતી રાતમાં પંખી બોલે ક્યાંક | |||
અનંગ જાગ્યો આપમાં ફફડાવે છે પાંખ | |||
સૂના મ્હોલો સોગઠાં સૂનું મન ચોગમ | |||
દૂર સિતારી વાગતી અંગાંગે સરગમ | |||
</poem> | |||
=== | પોષ | === | |||
<poem> | |||
ઉત્તર કેરા વાયરા હેમાળો લૈ વાય | |||
ખરખર વૃક્ષો ખરી પડે થરથર કાંપે કાય | |||
પોષ માસનો પોપટો પીળા વનમાં જાય | |||
વસ્ત્ર વગરની વેદના છાનો છૂપો ગાય | |||
બગલા જેવી ચાંદની વરસે વન મોજાર | |||
તો પણ સુક્કા હોઠ છે કોરી મોરી નાર | |||
નીડથી ચકલી નીકળે દરમાં છૂપે સાપ | |||
કાચાં કૂણાં પોયણાં ઝંખે ઝીણો તાપ | |||
ધુમ્મસ ખેતર ખોરડાં ધુમ્મસ ઊભાં ઝાડ | |||
ધુમ્મસ ટહુકે મોરલા તરતા ધુમ્મસ પ્હાડ | |||
બર્ફે થીજી રાતમાં ઘરના એકલવાસ | |||
રજાઈ ઓઢી પોષની કરવટ બદલે શ્વાસ | |||
નીલુ વરસે આભલું પલળે ઊભા પ્હાડ | |||
પલળે કન્યા પાતળી તડકો પીતાં ઝાડ | |||
આંસુ ખરતાં ઓરડે વગડે ખરતાં પાંદ | |||
કોણ નિસાસા નાખતું ક્ષય પામે છે ચાંદ | |||
પાદર ઊભા પાળિયે દીવે બળતી રાત | |||
આદમ વિણ જાગ્યા કરે ઈવની એકલ જાત | |||
</poem> | |||
=== | મહા | === | |||
<poem> | |||
વનમાં ફૂટી કૂંપળો જોવા જૈએ ચાલ | |||
ફૂટ્યાં ફૂલ પલાશને હમણાં અબ્બીહાલ | |||
એક નજર નીરખ્યું તરત પામ્યાં ફૂલો આગ | |||
તરુવર ઊઘડ્યાં આભલે રાતા પ્રગટ્યા રાગ | |||
પંચમ સ્વરમાં ગાય છે કોયલ થૈ કિરતાર | |||
રાતે સૂતાં સેજમાં શમણાં આવ્યાં બાર | |||
હિમસરોવર આંખડી બાણ ચઢાવે કામ | |||
ઘર બધાં ગોકુળ થયાં છલક્યાં ખાલી ઠામ | |||
આંબા મ્હોર્યાં સીમમાં વાટે વગડે ગંધ | |||
મન મ્હોર્યાં નરનારનાં ખૂલ્યાં બારણાં બંધ | |||
મ્હેકી ઊઠ્યા દિવસો ગ્હેકી ઊઠી રાત | |||
મેળો મેળામાં મળ્યો પ્રીત ન પૂછે જાત | |||
સાંજ પડે પાછાં વળે પંખી બીડે પાંખ | |||
ઘરે ગુલાબી આવિયા હવે લૂછશે આંખ | |||
અનંગનો અવતાર છે રાતા પીળા રંગ | |||
તનમનવનમાં જાગતી આગ મરોડે અંગ | |||
જળની સોબત ઝંખતું મનમાં જાગ્યું કોક | |||
દક્ષિણવાયુ નીકળ્યા સંયમ સઘળા ફોક | |||
</poem> | |||
=== | ફાગણ | === | |||
<poem> | |||
ફાગણ આવ્યો ને સખી કરે કાનમાં વાત | |||
‘પરણ્યાં આપણ હોત તો સાસરવાસે જાત’ | |||
ચૂંટી ખણતી સૈયરો ચૂમી લે ભરથાર | |||
પ્હેલ્લે આણે આવતી નસીબવંતી નાર | |||
અમથી અમથું નીકળે કરતી નેત્રકટાક્ષ | |||
વયમાં આવી ષોડષી ના રહે ઘરે-ગવાક્ષ | |||
ઝીણું ઓઢી ઓઢણું ભાભી ખેલે ફાગ | |||
અંગે ખીલ્યા ખાખરા નસનસ એની આગ | |||
‘કટિ છિન કુચ કઠણ હો’ મદભર જિસ કી બાત | |||
નિર્દે જેનો નર થયો કઠ્ઠણ એની રાત | |||
વનમાં વાંકાં કેસૂડાં ઘરમાં વાંકી નાર | |||
વાંકા શીમૂળ કંટકો પણ બાંકો ભરથાર | |||
આંબે આવી કેરીઓ મેડીએ આણાત | |||
ચાખ્યા જેવા દિવસો સૂંઘ્યા સરખી રાત | |||
રાગે રાતી કૂંપળો આગે રાતે કોડ | |||
જાગ્યે રાતી આંખડી તાંબુલ રાતા હોઠ | |||
કોક વિજોગણ પાળતી પારેવાંની જોડ | |||
છાતીમાં ડુંગર-ડૂમો સામે સૂના મોડ... | |||
</poem> | </poem> | ||