26,604
edits
દલપત પઢિયારની કવિતા: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
→
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
KhyatiJoshi (talk | contribs) (→) |
||
| Line 1,517: | Line 1,517: | ||
અમને અમારા ઓળખાવો અપરંપરા રે! | અમને અમારા ઓળખાવો અપરંપરા રે! | ||
{{Space}} કોઈ રે... | {{Space}} કોઈ રે... | ||
</poem> | |||
== હું તો અધરાતે ઊઠી...! == | |||
<poem> | |||
આવી ઊભી સરોવરિયા પાળ, | |||
{{Space}} સાયબા, હું તો અધરાતે ઊઠી! | |||
તારે હાથે ઓરડિયા ઉઘાડ, | |||
{{Space}} સાયબા, હું તો અધરાતે ઊઠી! | |||
અડધી અટકું, અડધી ઊપડું અણધારી! | |||
મેં તો ડુંગરા દીઠા ના દીઠા ઢાળ, | |||
{{Space}} સાયબા, હું તો ઘર વિશે રુઠી! | |||
ઓઢું શું પહેરું, અવર શું હું વ્હોરું? | |||
મેં તો ઝાલી કદંબ કેરી ડાળ, | |||
{{Space}} સાયબા, હું તો જગ વિશે જૂઠી! | |||
મનમાં મૂંઝારા મારા તનમાં તપારા, | |||
હું તો જળને તોડું કે તોડું જાળ? | |||
{{Space}} સાયબા, હું તો બાંધેલી મૂઠી! | |||
કોણ તારા કિલ્લા ને કોણ તારી નગરી? | |||
તારી ખડકીનાં કિયાં રે કમાડ, | |||
{{Space}} સાયબા, હું તો બધી વાતે બૂઠી! | |||
અડધું લખું ને ઝળહળ આખું ઉકેલું, | |||
મારે અક્ષર અક્ષર દીપકમાળ, | |||
{{Space}} સાયબા, તારી પહેરી અંગૂઠી! | |||
</poem> | |||
== કવિતા મને ગમે છે! == | |||
<poem> | |||
કવિતા મને ગમે છે. | |||
જાત જ્યાં મારી, મને નિતારી ઝીણું ઝીણું ઝમે છે! | |||
કવિતા મારું ઘર ને શબ્દ મારો ઊતારો! | |||
અક્ષર કેરી અટારીએથી ખેલું બાવન બા’રો! | |||
પરા કશું ના પહેરેઓઢે, પશ્યન્તિ પડદે જઈ પોઢે | |||
ઘાટ મધ્યમા ઘડે, ચાકડે ચડે વૈખરી | |||
લાડેકોડે છાલકછોળે લાગટ ઊઠે-શમે છે! | |||
ગોરખ, કબીર, નરસિંહ, મીરાં અને આપણો અખો, | |||
લોયલ, તોરલ, દાળલ, રૂપાંદે, ડાલી, ગંગાસતી | |||
આગળ – રવિભાણ આદિ ને યાદી મારા સુધી લખો! | |||
ઝળહળ વાણી ગગન ઝળુંબે, નવલખ તારા લૂમેઝૂમે, | |||
ચાંદોસૂરજ તેજ પીવે ને, | |||
આખેઆખી કોઢ શબ્દની કેવી ધમધમે છે! | |||
શું કામ હું બીજે મંદિર જાઉં કે બીજે જળ ચડાવું? | |||
શાને પેટાવું બીજો દીવો? શીદ બીજે શિષ નમાવું? | |||
શબ્દ દેવળ, શબ્દ દીવો, શબ્દ આરતી-સંધ્યા-ધૂપ, | |||
ક્ષર-અક્ષર શું? અજર અમર શું? | |||
ચર-અચર કે અવર કશું શું? | |||
સાહેબ શબ્દસ્વરૂપ અરૂપી રીત રમે છે! | |||
</poem> | |||
== શીદ પડ્યો છે પોથે? == | |||
<poem> | |||
વસુધા પરગટ વેદ પાથર્યો; | |||
{{Space}} શીદ પડ્યો છે પોથે? | |||
શબ્દ ઉતારે ભેદ આછર્યો; | |||
{{Space}} શીદ ચડ્યો છે ગોથે? | |||
ઢોળી જો આ જાત પવનમાં, | |||
ડીલે માટી ચોળી જો, | |||
વાંચી જો આ વહેતાં વાદળ, | |||
વૃક્ષ-વેલને વળગી જો, | |||
ઝીણી ઝરમર, ભીની ફરફર | |||
સહેજ પવનની લહેર | |||
{{Space}} અને કંઈ ફૂલડાં દોથે દોથે...! | |||
કાષ્ઠ વિષે સૂતેલો અગ્નિ | |||
દેવતા ક્યાંથી પાડે? | |||
ભીંતે ચિતરી બિલ્લી | |||
ઉંદર કેમ કરી ભગાડે? | |||
જુગત જગાડે જ્યોત | |||
જ્યોતમાં નહીં છોત નહીં છાયા, | |||
દીવા આડે પડ્યું કોડિયું : | |||
{{Space}} ડુંગર તરણા ઓથે! | |||
આભ આખું ખુલ્લંખુલ્લું, | |||
છેક સુધીની ધરતી ખુલ્લી | |||
ખુલ્લાં પંખી, ખુલ્લી નદીઓ, | |||
ખુલ્લા પર્વત-પ્હાડ; | |||
પછાડ બેવડ પંછાયાને | |||
વચલી વાડ ઉખાડ! | |||
ઘુઘરિયાળો ઝાંખો : | |||
{{Space}} જડિયાં વળગ્યાં જૂને ભોથે! | |||
</poem> | |||
== વસ્તુ જડે તો જડે વિવેકે...! == | |||
<poem> | |||
જથારથ વસની જુગત જુદી છે; | |||
{{Space}} શીદ તું અવળા ઉંબરા ઠેકે! | |||
છોડી નાખ તું તારી વળીઓ, | |||
{{Space}} આભ ઊભું પોતાને ટેકે! | |||
ઋતુઓ એની મેળે આવે, | |||
{{Space}} મેઘ ક્યાં કોઈના તેડ્યા આવે! | |||
કોણ મોકલે – ચંદ્ર, સૂરજ, તારા, નક્ષત્રો? | |||
{{Space}} ભરતી-ઓટ કો’ ક્યાંથી આવે? | |||
સહજના ઘરનો અખંડ ઓચ્છવ; | |||
{{Space}} ચોગમ લે-લીન લીલા ફરૂકે...! | |||
મૂર્તિ-પથ્થર વિષે ન પ્રીછે; | |||
{{Space}} પથ્થર-મૂર્તિ વિશે અશેષે, | |||
તરણું, અંતરપટનું આડું, | |||
{{Space}} કહોને, ડુંગર કઈ પેર દિસે? | |||
દીઠઅદીઠના મોંઘમ મુકામે; | |||
{{Space}} મંદિર આખું મઘમઘ મહેકે...! | |||
જે જે વસ્તુ જ્યાં, જેટલી, | |||
{{Space}} જેવા રૂપમાં રાચે છે, | |||
ચેતન વસ્તુ ત્યાં, તેટલી | |||
{{Space}} તેવા રૂપમાં નાચે છે! | |||
પૂર્ણપદને શું વત્તુઓછું, આખુંઅડધું? | |||
{{Space}} જડે તો વસ્તુ જડે વિવેકે...! | |||
</poem> | |||
== દલપત પઢિયારના પુસ્તકો == | |||
<poem> | |||
૧. ‘ભોંય બદલો’, નક્ષત્ર ટ્રસ્ટ, પ્રથમ આવૃત્તિ, ૧૯૮૨ | |||
૨. ‘સામે કાંઠે તેડાં’, રંગદ્વાર પ્રકાશન, પ્રથમ આવૃત્તિ, ૨૦૧૦ | |||
૩. ‘ગાંધીયુગનું ગદ્ય’, ગુજરાત સાહિત્ય અકાદમી, પ્રથમ આવૃત્તિ, ૧૯૯૦ | |||
</poem> | </poem> | ||