રચનાવલી/૧૭૫: Difference between revisions

‘લોસ્ટ હરાઇઝન’ કથામાં રહેલી કથા છે. હ્યૂ કન્વે ઓક્સફર્ડમાં એક આશાસ્પદ અને દેખાવડો યુવાન વિદ્યાર્થી હતો. નવલકથાકાર રુથરફર્ડ એને ઓળખતા હતા પણ છેલ્લાં દશ વર્ષ કન્વે બ્રિટિશના એલચી તરીકે પૂર્વના દેશોમાં ભમતો રહ્યો હતો.  

રથરફર્ડને એની જાણ ન રહી. પછી એક દિવસ ચુંગકિયાંગની કૅથલિક હૉસ્પિટલમાં રથરફોર્ડની નજરે ફરી હ્યુ કન્વે ચઢે છે પણ હ્યુ એકદમ દૂબળો, થાકેલો અને નિરાશ લાગે છે. હ્યૂ રુથરફર્ડની આગળ પોતાની અસાધારણ આપવીતી રજૂ કરે છે.  

ચાલક કોઈ એક ખીણમાં વિમાનનું એકદમ ઊભું ઉતરાણ કરે છે અને ત્યાંના વતનીઓ બંદૂક સાથે એમને વીંટળાઈ વળે છે. વિમાનમાં બળતણ ભરાય છે અને વિમાન પાછુ ઊડવા માંડે છે. ચાલક આ અંગે કોઈ સમજૂતી આપતો નથી. કલાકોના ઉડાણ પછી ચાલક હિમાચલ પર્વતમાળાના કોઈ સમથળ ભાગ પર બળપૂર્વક ઉતરાણ કરે છે. એમાં એ ગંભીર રીતે થવાય છે પણ બધાને નજીકની શાંગ્રિલા લામાસરાઈમાં શરણ લેવાનું કહી મૃત્યુ પામે છે,  

શાંગ્રિલા સુધી પહોંચતા બધાંને લાગે છે કે સમસ્ત નિર્જન પર્વતમાળાની વચ્ચે એ એક ફળદ્રુપ ભૂમિભાગ છે. કોઈ પશ્ચિમના પ્રવાસી દ્વારા ન તો એની શોધ થઈ છે ન તો એનો નકશો બન્યો છે. ત્યાં, બધાને આરામદાયી ઓરડાઓ અને સારું ભોજન આપવામાં આવે છે મોલિન્સન ત્યાંના ચાંગને તરત પૂછે છે કે તેઓ ભારત ક્યારે જઈ શકશે. ચાંગ કહે છે કે શાંગ્રિલા એટલું બધું કપાયેલું છે કે જ્યાં સુધી મજૂરોની ટુકડી પર્વતોમાંથી પાછી નહીં ફરે ત્યાં સુધી કશું કહી શકાય નહીં. બધાંને ખબર પડે છે કે શાંગ્રિલા લામાસરાઈ મહાલામા દ્વારા ચાલે છે. હ્યુને ચાંગની રીતભાત પરથી એવું લાગે છે કે એમને જાણી જોઈને શાંગ્રિલા લાવવામાં આવ્યાં છે અને એમને ક્યારેય જવા દેવામાં આવશે નહીં.  

હ્યુ મહાલામાને મળે છે ત્યારે મહાલામા શાંગ્રિલા સ્થળ અંગે વાત માંડે છે. ઈ.સ. ૧૭૩૪માં પચાસેક વર્ષની આસપાસના પ્રવાસી ફ્રેન્ચ ફાધર પોલે આ બુદ્ધ લમાસરાઈની સ્થાપના કરેલી. અહીંની પ્રસન્ન અને શાંત જીવનશૈલીથી પ્રભાવિત ફાધરે પ્રજાને ખ્રિસ્તી બનાવવાનું છોડી દીધું. લાંબા સમય અને અંતરને કારણે ચર્ચથી પણ એમનો સંબંધ કપાઈ ગયો. પેરોલ અહીં જ રહી ગયા. ધીમે ધીમે એમણે ખ્રિસ્તી ધર્મ અને બૌદ્ધ ધર્મનાં ઉત્તમ તત્ત્વોનો સમન્વય કરવાનો પ્રયત્ન કર્યો. ૧૭૮૯માં ફાધર પેરોલ મરણ પથારીએ હતા પણ અહીંનાં ચોખ્ખાં હવાપાણી અને અહીંની સ્થાનિક પ્રજાની કોઈ ચમત્કારિક ઔષધિથી ફાધર પેરોલ બચી ગયા. પેરોલ અહીં શાંત અને અભ્યાસીનું જીવન જીવતા રહ્યા. રડ્યોખડ્યો કોક જ અહીં શાંગ્રિલા આવી ચડતો. અહીં શાંગ્રિલામાં માણસો બહરના જગતના ઘમસાણથી અને એના સંઘર્ષથી મુક્ત બનીને પૂરી સંવાદિતાથી જીવતા અને કામ કરતાં. આ શાંગ્રિલામાંથી પાછું કોઈ ગયું નથી.  

હ્યુને ખબર પડે છે કે નવું યુદ્ધ નજીક આવી રહ્યું છે તેથી સભ્યતા અને સંસ્કૃતિના સંરક્ષણ માટે એમને અહીં લાવવામાં આવ્યાં છે. હ્યુને એ પણ ખબર પડે છે કે મહાલામા પોતે જ ફાધર પેરોલ છે અને ફાધર ૨૫૦ વર્ષનું આયુષ્ય ધરાવે છે.  

આ બાજુ મજૂરો આવી જતાં મોલિન્સન ઊપડવાની તૈયારીમાં છે અને હ્યુને સાથે રહી સહાય કરવા વિનંતી કરે છે હ્યુ મોલિન્સનની વિનંતીથી નીકળી તો પડે છે પણ એને ખાતરી હતી કે માનવભય અને માનવચિંતાથી અસ્પષ્ટ એવા એકમાત્ર પૃથ્વી પરના સ્વર્ગીય સ્થળને એ છોડી રહ્યો છે.  

હ્યુની કથા રથરફોર્ડ આગળ પૂરી થાય છે. ત્યાંની હૉસ્પિટલના એક ડૉક્ટર રથરફર્ડને જણાવે છે કે હ્યુને કોઈ વૃદ્ધ ચીની બાઈ દ્વારા અહીં લાવવામાં આવ્યો છે. છેલ્લે રથરફોર્ડને જાણવા મળે છે કે હ્યુ સાજો થઈ ગયો હતો અને ફરી શાંગ્રિલાની શાંતિ અને પ્રસન્નતાની શોધમાં એ ઊંચા હિમાલય ભણી ચાલી નીકળ્યો છે.