ઉમાશંકરનો વાગ્વૈભવ/ઉમાશંકર જોશીનું કથાસાહિત્ય: Difference between revisions

‘ગુજરીની ગોદડી’માં ‘ગોદડી’ નિમિતે જે કંઈ બને છે તે રસપ્રદ છે. ‘ગોદડી’ સાથે જ એક સામાજિક વર્ગભેદ સંકળાયેલો છે. ‘ગોદડી’ કહેતાં મધ્યમવર્ગ કે ગરીબવર્ગ જ નજરમાં આવે છે. વળી ‘ગુજરી’થીયે એ જ સાધારણ વર્ગનો સંબંધ ખ્યાલમાં ઊપસી આવે છે. આ ગોદડીથી ટાઢ ઉડાડવાનો પ્રયત્ન — એની જ કવિતા અહીં છે. એ ગોદડીથી ટાઢ ઊડી કે નહિ ? એ પ્રશ્ન કલા બહારનો પ્રશ્ન છે. એ ગોદડીથી ટાઢ ઉડાડવાનો પ્રયત્ન કૉલેજિયનોએ કર્યો એ એક ભારે આશ્વાસક ઘટના છે. વળી પાછળથી પોતે આ વાર્તા સંબંધે વધુ સ્પષ્ટતા કરતાં જણાવે છે કે ‘ગુજરીની ગોદડી’ની નાયિકા હતી ઠંડી, વાયુમંડળની ઠંડી તો ખરી જ પણ સમાજહૃદયની ઠંડી – સામુદાયિક ઉષ્માહીનતા. (પ્રતિશબ્દ, પૃ. ૨૨૫) આ જાણ્યા પછી તો ગુજરીની ગોદડી ‘વાતાવરણની વાર્તા’ (પ્રતિશબ્દ, પૃ. ૨૨૫) થવા સાથે, પ્રતીકાત્મક વાર્તાય બને છે. આવી વાતાવરણની વાર્તાથી આરંભ કરનાર ઉમાશંકર ચેતનાપ્રવાહ-શૈલીની વાર્તા ‘તરંગ’ સુધી, મનોવૈજ્ઞાનિક ભૂમિકાની વાર્તા ‘બે બહેનો’ સુધી કઈ રીતે પહોંચી શક્યા એ જોવું અત્યંત રસપ્રદ છે. એમની ટૂંકી વાર્તાની યાત્રામાં કલાગત વૈવિધ્ય ને વિશિષ્ટતાઓ ઠીક ઠીક છે ને તેથી એ યાત્રા અત્યંત રસપ્રદ પણ છે. હવે એમની સંગ્રહવાર વાર્તાઓ અવલોકવાનો આપણે પ્રયત્ન કરીશું.

{{Poem2Close}}