મનીષા જોષીની કવિતા: Difference between revisions

મનીષા જોષીની કવિતા (view source)

Revision as of 05:10, 28 December 2022

8,014 bytes added , 05:10, 28 December 2022

no edit summary

MeghaBhavsar

18,450

edits

@@ Line 631: / Line 631: @@
 == ૨૧. ત્રિતાલ ==
+<poem>
+ટ્રેન આગળ વધતી રહી,
+હું બારી બહાર જોતી વિચારતી રહી.
+ઠંડીમાં સૂસવાતા પાટાઓ પડ્યા રહેશે પાછળ.
+ડાયનોસોરની આખીયે જાતિ હવે લુપ્ત થઈ ગઈ છે.
+મેં આંખો બંધ કરી અને અંધારામાં
+ઉત્ક્રાંતિની જ એક કડીરૂપ, મને સૂઝે તેવા
+આકારના પ્રાણીની કલ્પના કરી.
+એને માથું ન હોય? ના, તો તો ખવીસ કહેવાય.
+પગ ઊંધા હોય? ના, તો તો ડાકણ કહેવાય.
+તો પછી પેલી ડોશી જેવું કંઈક,
+જે પોતાનું જ માથું ખોળામાં લઈને જૂ શોધતી હોય?
+એ પ્રાણી નર હોવું જોઈએ કે માદા?
+માત્ર માદા.
+એની ચામડી જ એવી જાડી હોય
+કે કોઈ નર એની નજીક જ ન આવી શકે.
+એ સ્વયં પ્રજનનશીલ હોય.
+મને બકરી ગમે છે એટલે એનું કદ એટલું હોય.
+પગ ત્રણ અને એક ટૂંકો હાથ આગળ લટકતો હોય.
+જેથી એ જરા જુદી દેખાય.
+પગના તળિયે ગાદી હોય.
+એ ગમે તેટલે ઊંચેથી પડે, મરે નહીં.
+એની ડોક જિરાફ જેમ લાંબી હોય એવું કંઈ નહીં.
+ભલે એ નાનાં પ્રાણીઓનો શિકાર કરી લે.
+એને સ્તનો તો હશે જ.
+બચ્ચીઓ જંગલ જેવા રંગની જન્મશે.
+એની આંખો તો આગળ જ હશે.
+માથા પાછળ આંખ તો બહુ એકલી અટૂલી લાગે.
+એક શીંગડું પાછળ હોવું જોઈએ, પ્રતિકાર માટે.
+અને આયુષ્ય?
+એ પોતે જ એને સંતોષ થાય એટલી પ્રસૂતિઓ
+પછી મરી જશે.
+એની જણેલી દીકરીઓ એના વતી જીવતી રહેશે.
+મનુષ્ય એમને મારવા ઇચ્છશે.
+પણ અંતિમ મનુષ્યનાં હાડકાં તો એ જ ચાવશે.
+આ માદાને નામ શું આપવું?
+ટ્રેનની ગતિમાં મને એક
+લાંબા આવર્તનનો તાલ સંભળાય છે.
+જાણે એના ત્રણ પગોની જ એ ગતિ!
+</poem>
+== ૨૨. શીતળા સાતમ ==
+<poem>
+આખું વરસ, આખો દિવસ ધમધમતા રહેતા
+અમારા સામૂહિક પરિવારના આ રસોડામાં
+આજે સવારથી
+સાવ શાંતિ છવાયેલી છે.
+શીતળા સાતમ છે ને એટલે.
+આજે સૌ ઠંડું ખાશે તેથી ગઈ કાલે બનાવી રાખેલું ખાવાનું
+મલમલના સફેદ કપડા નીચે ઢાંકેલું પડ્યું છે.
+રસોડું એવું તો શાંત છે કે જાણે
+એ સફેદ કપડા નીચે
+ખાવાનું નહીં
+પણ ખુદ શીતળા માતા સૂતેલાં હોય.
+ઘરના સૌ લોકો સાતમના મેળામાં ગયા છે
+અને હું, નથી જીરવી શકતી અહીં આ સ્મશાનવત શાંતિ.
+બાકસના ખોખા પર દોરેલા એક શાંત કમળનો ફોટો તો જાણે
+મને વધુ અશાંત કરી નાખે છે,
+આખરે રસોડામાં જઈને
+મેં સળગાવી એક દીવાસળી
+ને પછી બીજી
+ને એમ કરી નાખ્યું બાકસ આખું ખાલી.
+શીતળા માતા સફાળાં જાગી ગયાં અને ગુસ્સામાં બૂમાબૂમ શરૂ કરી
+પણ હું તો મગ્ન રહી આ સળગતા ચૂલાને જોવામાં.
+લાલ, પીળી, કેસરી ઝાંયવાળી આ અગ્નિની શિખાઓ
+કેવી સુંદર, કેવી તો ભવ્ય છે.
+ઘરના લોકો સાંજે મેળામાંથી પાછા આવે છે
+અને કંઈક બળવાની વાસ આવે છે એવું ગણગણે છે
+ને પછી ગોઠવાય છે સૌ જમવા માટે.
+સફેદ કપડા નીચે ઢાંકેલું
+ઠંડુંગાર ખાવાનું ખાતા ખાતા સૌ હસે છે –
+‘આ ટાઢશીરાથી તો કંટાળ્યા.
+હવે કાલે તો કંઈક ગરમ ખાવાનું મળે તો મજા આવે.
+હા, મોં દઝાડી જાય એવું.
+હા, કાલે તો ચૂલા પરથી સીધી જ મોંમાં નાખવો છે
+ગરમ ગરમ ઊકળતી દાળ.’
+મને હસવું આવી જાય છે
+મેં તાજા જ આચરેલા એક પાપ પર.
+</poem>
+== ૨૩. પ્રથમ રુદન ==
+<poem>
+કોઈ એક દેશના, કોઈ એક ગામના,
+કોઈ એક ઘરમાં, કોઈ એક મધરાતે,
+મેં કર્યું હશે,
+એક હળવું,
+પ્રથમ રુદન.
+એ વખતે આંગણામાં ઊભેલું એક વૃક્ષ
+સહેજ સળવળ્યું હશે, કદાચ.
+આજે હવે,
+હું એ વૃક્ષ પાસે જઈને
+આક્રંદ પણ કરું
+તો એ ઓળખશે મને?
+એક નાનકડા સ્કાર્ફમાં સમાઈ જતું હતું એ મારું શરીર
+હવે તો જાણે
+કેટલાયે ટુકડાઓમાં વહેંચાઈ ગયું છે.
+મમ્મી-પપ્પાએ તેમની સગાઈ વખતે પડાવેલો
+એક સુંદર ફોટો દીવાલ પર ગોઠવાયેલો છે.
+હું તાકી રહું છું એ ફોટા સામે.
+ધારી ધારીને જોઈ રહી છું,
+એ એક અજાણ્યા દંપતીને.
+તેઓ મને ઓળખતાં થયાં
+અને હું તેમને ઓળખતી થઈ
+એ પહેલાંની
+કોઈ એક ક્ષણ
+હાથમાં આવે તે પહેલાં જ સરકી જાય છે.
+ઘણી વખત મન થાય છે કે
+મારા જન્મના સાક્ષી
+એ ઘરની દીવાલોના નવા રંગ ઉખેડી નાખું,
+એ વૃક્ષની છાલ ઉતરડી નાખું.
+જુઓ, મને ઓળખો.
+એ હું જ છું.
+મારું રુદન ધ્યાનથી સાંભળો.
+શોધી આપો મને
+એ એક ક્ષણ.
+વિલાપની ભાષા જાણનાર
+તમારા સિવાય
+બીજું કોઈ નથી મારું.
+</poem>