મનીષા જોષીની કવિતા: Difference between revisions

Jump to navigation Jump to search

મનીષા જોષીની કવિતા (view source)

Revision as of 05:10, 28 December 2022

8,014 bytes added ,  05:10, 28 December 2022
no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 631: Line 631:


== ૨૧. ત્રિતાલ ==
== ૨૧. ત્રિતાલ ==
<poem>
ટ્રેન આગળ વધતી રહી,
હું બારી બહાર જોતી વિચારતી રહી.
ઠંડીમાં સૂસવાતા પાટાઓ પડ્યા રહેશે પાછળ.
ડાયનોસોરની આખીયે જાતિ હવે લુપ્ત થઈ ગઈ છે.
મેં આંખો બંધ કરી અને અંધારામાં
ઉત્ક્રાંતિની જ એક કડીરૂપ, મને સૂઝે તેવા
આકારના પ્રાણીની કલ્પના કરી.
એને માથું ન હોય? ના, તો તો ખવીસ કહેવાય.
પગ ઊંધા હોય? ના, તો તો ડાકણ કહેવાય.
તો પછી પેલી ડોશી જેવું કંઈક,
જે પોતાનું જ માથું ખોળામાં લઈને જૂ શોધતી હોય?
એ પ્રાણી નર હોવું જોઈએ કે માદા?
માત્ર માદા.
એની ચામડી જ એવી જાડી હોય
કે કોઈ નર એની નજીક જ ન આવી શકે.
એ સ્વયં પ્રજનનશીલ હોય.
મને બકરી ગમે છે એટલે એનું કદ એટલું હોય.
પગ ત્રણ અને એક ટૂંકો હાથ આગળ લટકતો હોય.
જેથી એ જરા જુદી દેખાય.
પગના તળિયે ગાદી હોય.
એ ગમે તેટલે ઊંચેથી પડે, મરે નહીં.
એની ડોક જિરાફ જેમ લાંબી હોય એવું કંઈ નહીં.
ભલે એ નાનાં પ્રાણીઓનો શિકાર કરી લે.
એને સ્તનો તો હશે જ.
બચ્ચીઓ જંગલ જેવા રંગની જન્મશે.
એની આંખો તો આગળ જ હશે.
માથા પાછળ આંખ તો બહુ એકલી અટૂલી લાગે.
એક શીંગડું પાછળ હોવું જોઈએ, પ્રતિકાર માટે.
અને આયુષ્ય?
એ પોતે જ એને સંતોષ થાય એટલી પ્રસૂતિઓ
પછી મરી જશે.
એની જણેલી દીકરીઓ એના વતી જીવતી રહેશે.
મનુષ્ય એમને મારવા ઇચ્છશે.
પણ અંતિમ મનુષ્યનાં હાડકાં તો એ જ ચાવશે.
આ માદાને નામ શું આપવું?
ટ્રેનની ગતિમાં મને એક
લાંબા આવર્તનનો તાલ સંભળાય છે.
જાણે એના ત્રણ પગોની જ એ ગતિ!
</poem>
== ૨૨. શીતળા સાતમ ==
<poem>
આખું વરસ, આખો દિવસ ધમધમતા રહેતા
અમારા સામૂહિક પરિવારના આ રસોડામાં
આજે સવારથી
સાવ શાંતિ છવાયેલી છે.
શીતળા સાતમ છે ને એટલે.
આજે સૌ ઠંડું ખાશે તેથી ગઈ કાલે બનાવી રાખેલું ખાવાનું
મલમલના સફેદ કપડા નીચે ઢાંકેલું પડ્યું છે.
રસોડું એવું તો શાંત છે કે જાણે
એ સફેદ કપડા નીચે
ખાવાનું નહીં
પણ ખુદ શીતળા માતા સૂતેલાં હોય.
ઘરના સૌ લોકો સાતમના મેળામાં ગયા છે
અને હું, નથી જીરવી શકતી અહીં આ સ્મશાનવત શાંતિ.
બાકસના ખોખા પર દોરેલા એક શાંત કમળનો ફોટો તો જાણે
મને વધુ અશાંત કરી નાખે છે,
આખરે રસોડામાં જઈને
મેં સળગાવી એક દીવાસળી
ને પછી બીજી
ને એમ કરી નાખ્યું બાકસ આખું ખાલી.
શીતળા માતા સફાળાં જાગી ગયાં અને ગુસ્સામાં બૂમાબૂમ શરૂ કરી
પણ હું તો મગ્ન રહી આ સળગતા ચૂલાને જોવામાં.
લાલ, પીળી, કેસરી ઝાંયવાળી આ અગ્નિની શિખાઓ
કેવી સુંદર, કેવી તો ભવ્ય છે.
ઘરના લોકો સાંજે મેળામાંથી પાછા આવે છે
અને કંઈક બળવાની વાસ આવે છે એવું ગણગણે છે
ને પછી ગોઠવાય છે સૌ જમવા માટે.
સફેદ કપડા નીચે ઢાંકેલું
ઠંડુંગાર ખાવાનું ખાતા ખાતા સૌ હસે છે –
‘આ ટાઢશીરાથી તો કંટાળ્યા.
હવે કાલે તો કંઈક ગરમ ખાવાનું મળે તો મજા આવે.
હા, મોં દઝાડી જાય એવું.
હા, કાલે તો ચૂલા પરથી સીધી જ મોંમાં નાખવો છે
ગરમ ગરમ ઊકળતી દાળ.’
મને હસવું આવી જાય છે
મેં તાજા જ આચરેલા એક પાપ પર.
</poem>
== ૨૩. પ્રથમ રુદન ==
<poem>
કોઈ એક દેશના, કોઈ એક ગામના,
કોઈ એક ઘરમાં, કોઈ એક મધરાતે,
મેં કર્યું હશે,
એક હળવું,
પ્રથમ રુદન.
એ વખતે આંગણામાં ઊભેલું એક વૃક્ષ
સહેજ સળવળ્યું હશે, કદાચ.
આજે હવે,
હું એ વૃક્ષ પાસે જઈને
આક્રંદ પણ કરું
તો એ ઓળખશે મને?
એક નાનકડા સ્કાર્ફમાં સમાઈ જતું હતું એ મારું શરીર
હવે તો જાણે
કેટલાયે ટુકડાઓમાં વહેંચાઈ ગયું છે.
મમ્મી-પપ્પાએ તેમની સગાઈ વખતે પડાવેલો
એક સુંદર ફોટો દીવાલ પર ગોઠવાયેલો છે.
હું તાકી રહું છું એ ફોટા સામે.
ધારી ધારીને જોઈ રહી છું,
એ એક અજાણ્યા દંપતીને.
તેઓ મને ઓળખતાં થયાં
અને હું તેમને ઓળખતી થઈ
એ પહેલાંની
કોઈ એક ક્ષણ
હાથમાં આવે તે પહેલાં જ સરકી જાય છે.
ઘણી વખત મન થાય છે કે
મારા જન્મના સાક્ષી
એ ઘરની દીવાલોના નવા રંગ ઉખેડી નાખું,
એ વૃક્ષની છાલ ઉતરડી નાખું.
જુઓ, મને ઓળખો.
એ હું જ છું.
મારું રુદન ધ્યાનથી સાંભળો.
શોધી આપો મને
એ એક ક્ષણ.
વિલાપની ભાષા જાણનાર
તમારા સિવાય
બીજું કોઈ નથી મારું.
</poem>
MeghaBhavsar
18,450

edits

Retrieved from "https://wiki.ekatrafoundation.org/wiki/Special:MobileDiff/56596"

Navigation menu