26,604
edits
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
||
Line 48: | Line 48: | ||
<Center>{{Color|Pink|'''વડલો'''}}</Center> | <Center>{{Color|Pink|'''વડલો'''}}</Center> | ||
<Center>શોકપર્યવસાયી એકાંકી</Center> | <Center>શોકપર્યવસાયી એકાંકી</Center> | ||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||
સમય : જ્યારે પ્રકૃતિ અને પ્રાણીમાત્રને વાચા ફૂટી હશે એવા કોઈ વર્ષના ઊતરતા ભાદરવાના કોઈ પણ ચોવીશ કલાક. | સમય : જ્યારે પ્રકૃતિ અને પ્રાણીમાત્રને વાચા ફૂટી હશે એવા કોઈ વર્ષના ઊતરતા ભાદરવાના કોઈ પણ ચોવીશ કલાક. | ||
સ્થળ: સુંદર ગામનું સુંદર પાદર. | સ્થળ: સુંદર ગામનું સુંદર પાદર. | ||
લીલા મખમલનો ગાલીચો પાથર્યો હોય એવું ખડ જમીન ઉપર પથરાયું છે. વચ્ચેવચ્ચે ગુલાબી, ભૂરાં અને પીળાં ફૂલોનાં ભરતગૂંથણાં ભર્યાં છે. વચમાં એક વિશાળ વડલો ઊભો છે. વડવાઈઓ વધીવધીને જમીનમાં ઊતરી ગઈ છે. પાસે જ એક ઝરણી ખળખળ વહે છે. પડખે એક ખાડામાં ઝરણીનાં જળ સ્થિર પડ્યાં છે; અને એમાં કમલિનીના અને કુમુદિનીના ડોડવા છે. કાંઠે એક ચંપાનું ઝાડ છે અને થોડે દૂર સૂર્યમુખીનો છોડ ઊભો છે. વડલાની ઘટા નીચે. વડલાની અવગણના કરતો, ભાદરવા માસના ફાટેલા ભીંડાનો એક છોડ ઊભો છે. તેનાં મોટાંમોટાં પાન વડલાની હાંસી કરતાં ઉપર ઊઘડ્યાં છે. આખું દૃશ્ય વનસ્પતિશ્રીથી પથરાઈ પડ્યું છે. | લીલા મખમલનો ગાલીચો પાથર્યો હોય એવું ખડ જમીન ઉપર પથરાયું છે. વચ્ચેવચ્ચે ગુલાબી, ભૂરાં અને પીળાં ફૂલોનાં ભરતગૂંથણાં ભર્યાં છે. વચમાં એક વિશાળ વડલો ઊભો છે. વડવાઈઓ વધીવધીને જમીનમાં ઊતરી ગઈ છે. પાસે જ એક ઝરણી ખળખળ વહે છે. પડખે એક ખાડામાં ઝરણીનાં જળ સ્થિર પડ્યાં છે; અને એમાં કમલિનીના અને કુમુદિનીના ડોડવા છે. કાંઠે એક ચંપાનું ઝાડ છે અને થોડે દૂર સૂર્યમુખીનો છોડ ઊભો છે. વડલાની ઘટા નીચે. વડલાની અવગણના કરતો, ભાદરવા માસના ફાટેલા ભીંડાનો એક છોડ ઊભો છે. તેનાં મોટાંમોટાં પાન વડલાની હાંસી કરતાં ઉપર ઊઘડ્યાં છે. આખું દૃશ્ય વનસ્પતિશ્રીથી પથરાઈ પડ્યું છે. | ||
ધીમેધીમે આકાશમાં ઉઘાડ થાય છે. તારાઓ એક પછી એક બુઝાય છે. પૂર્વમાં પો શટે છે અને કમલિની ખીલે છે. | ધીમેધીમે આકાશમાં ઉઘાડ થાય છે. તારાઓ એક પછી એક બુઝાય છે. પૂર્વમાં પો શટે છે અને કમલિની ખીલે છે. | ||
પૂર્વમાંથી કૂકડો ગાતોગાતો આવે છે.{{Poem2Close}} | પૂર્વમાંથી કૂકડો ગાતોગાતો આવે છે.{{Poem2Close}} | ||
કૂકડો : અમે તો સૂરજના છડીદાર | |||
:: અમે તો પ્રભાતના પોકાર!... ધ્રુવo | |||
:: સૂરજ આવશે સાત ઘોડલે | |||
અરુણ રથ વ્હાનાર! | |||
આગે ચાલું બંદી બાંકો, | |||
પ્રકાશ-ગીત ગાનાર! ...અમેo | |||
નીંદરને પારણીએ ઝૂલે, | |||
ધરા પડી શૂનકાર! | |||
ચાર દિશાના કાન ગજાવી, | |||
જગને જગાડનાર! ...અમેo | |||
પ્રભાતનાયે પ્રથમ પ્હોરમાં, | |||
ગાન અમે ગાનાર! | |||
ઊંઘ ભરેલાં સર્વ પોપચે, | |||
જાગૃતિ-રસ પાનાર! ...અમેo | |||
[વડલા પાસે આવી અટકે છે.] | |||
વડલા ભાભા, વડલા ભાભા! હવે તો જાગો! | |||
વડલો : વાહ રે કૂકડાભાઈ! રોજરોજ ભૂલી જાવ છો શું? ખોળામાં | |||
<poem> | |||
બાળક પોઢ્યું હોય અને માને ઊંઘ આવે કે? મારે તો ડાળીએ- | |||
ડાળીએ પંખી પોઢ્યાં છે. આખી રાત હું તો તેઓની ઉપર ઝઝૂંબી | |||
રહું છું. મા થયો ત્યારથી એકે મટકું માર્યું નથી.</poem> | |||
કૂકડો : એ તો તમારાથી જ થાય, વડલાભાભા! બાકી અમે તો પો | |||
<poem> | |||
ફાટતાં જ નેકી પોકારવાની હોય તોય રાત્રે તો ઘસઘસાટ ઊંઘવાના. | |||
અમે સૌથી વહેલા ઊઠનારા ખરા, પણ તમે તો સદાના જાગનારા! | |||
[ઉતાવળો થતાં] પણ ક્ષમા કરજો, વડલાભાભા! હમણાં તો હું | |||
જઈશ. સૂર્ય ભગવાનનો રથ આવી પહોંચે એ પહેલાં તો મારે | |||
આખી અવનિ ઉપર પ્રભાતિયું ગાતાંગાતાં ફરી વળવાનું છે. વડલાભાભા! પ્રભાતવંદન!</poem> | |||
વડલો : [આશીર્વાદ આપવા ડાળો નમાવતો] કલ્યાણ, કુકડાભાઈ! આવજો. | |||
<poem> | |||
કૂકડો : [ગાતો ગાતો જાય છે.] | |||
જાગો, ઊઠો ભોર થઈ છે, | |||
શૂર બનો તૈયાર! | |||
સંજીવનનો મંત્ર અમારો, | |||
સકલ વેદનો સાર! ...અમેo</poem> | |||
[કૂકડી જાય છે. થોડી વાર શાંતિ પથરાય છે. વડઘટામાં કોયલ જાગી ઊઠે છે.] |
edits