26,604
edits
સોરઠી બહારવટિયા ભાગ-1/બહારવટાંની મીમાંસા પ્રવેશક: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
સોરઠી બહારવટિયા ભાગ-1/બહારવટાંની મીમાંસા પ્રવેશક (view source)
Revision as of 11:52, 23 May 2022
, 11:52, 23 May 2022no edit summary
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
KhyatiJoshi (talk | contribs) No edit summary |
||
| Line 645: | Line 645: | ||
'''[કવાટજીનો પુત્ર જેસોજી બહારવટિયો તો મામદશાહ સૂબાના મોંમાં જમતાં જમતાં કાંકરો આવી ગયો હોય તેવો જાગ્યો : મુખમાંનો કોળિયોયે બહાર કઢાવ્યા વિના રહે જ નહિ.]''' | '''[કવાટજીનો પુત્ર જેસોજી બહારવટિયો તો મામદશાહ સૂબાના મોંમાં જમતાં જમતાં કાંકરો આવી ગયો હોય તેવો જાગ્યો : મુખમાંનો કોળિયોયે બહાર કઢાવ્યા વિના રહે જ નહિ.]''' | ||
{{Poem2Close}} | {{Poem2Close}} | ||
<center>'''લાંબાં ચારણી ગીતો'''</center> | |||
{{Poem2Open}} | |||
જે સંકલનાબદ્ધ સમગ્ર કથા ચારણ આ દુહામાં ન કહી શક્યો તે તેણે એક બીજી રચના વાટે કથવાનો યત્ન કર્યો છે : એને ગીત કહેવાય છે. ‘ગીત’ એવું નામ જ જૂઠું છે. એ ગવાતું નથી, કેવલ એકધારા સૂરે બોલાય છે. એનો લલકાર લડાયક છે. એનાં વૃત્તો જાંગડું, સપાખરું, સાવજડું, સિંહચલું, હરણફાળ આદિ નિરનિરાળાં નામે ઓળખાય છે. જુઓ જોગીદાસના કથાગીતનો નમૂનો : | |||
{{Poem2Close}} | |||
<poem> | |||
::પડ ચડિયો જે દિ’ જોગડો પીઠો | |||
::::: આકડિયા ખાગે અરડિંગ; | |||
::જરદ કસી મરદે અંગ જડિયાં | |||
::::: સમવડિયા અડિયા તરસિંગ. | |||
::જુધ કરવા કારણ રણ ઝૂટા | |||
::::: સાંકળ તોડ બછૂટા સિંહ; | |||
::માંડે બેધ ખેધ ખુમાણા, | |||
::::: લોહ તણે સર જાણે લીંહ. | |||
</poem> | |||
{{Poem2Open}} | |||
એવી ત્રીસ કડીઓનું ગીત : પરંતુ વિષય એક જ : જોગીદાસ રણે ચડ્યો : બીજા કાઠીઓએ દગાથી એને સોંપી દીધો : ને વજેસંગજી ઠાકોરે એને માફી દીધી : બસ, બહારવટિયાના બહુરંગી જીવનપ્રસંગો ક્યાંયે ન આવ્યા. કારણ, ચારણી રચનાનો હેતુ એ વિગતો આપવાનો નહોતો, પણ એક જ ભાવના ઉઠાવી શબ્દગૂંથણી વડે સ્તુતિની, શૌર્યની, કરુણતાની અસર નિપજાવવાનો જ હતો. હવે લઈએ વાઘેરોનું ચારણી ગીત : | |||
{{Poem2Close}} | |||
<poem> | |||
::<ref>મારી પાસે અપ્રકટ પડેલ સામગ્રીમાં આખું છે.</ref> મેળે ભોમિયા હેથાટ, જોધે દ્વારકા લહેવા મારે | |||
::સલાહેક કીધી સોડ સાંગાણી સકાજ; | |||
::ગાયકવાડકા થાણા મારી લીજેં ગઢ ગ્રાસ, | |||
::રાહો રાણા જાણે એમ ઘરે કીજેં રાજ. [4] | |||
</poem> | |||
{{Poem2Open}} | |||
'''[સંખ્યાબંધ ભોમિયા ભેળા કરી, મારીઝૂડીને દ્વારકા જીતવા માટે જોધાએ મસલતો કરી. ગાયકવાડનું થાણું નષ્ટ કરીને ગઢગરાસ લઈ લેશું, ને મોટા રાવરાણા જાણે તેમ આપણું રાજ ઘેર કરશું, એવા મનસૂબા બાંધ્યા.]''' | |||
{{Poem2Close}} | |||
<poem> | |||
::જોધા એસા વીઘા મૂળુ, સમૈયા ને રવા જકે | |||
::ભાંજણા મેંગળા-જૂથ શાદુળા ભુજાળ; | |||
::માણેક માપહીંહરા, કોપિયા દખ્ખણી માથે | |||
::લડન્તા ભારથે માંડે ફાળસું લાંકાળ. [8] | |||
</poem> | |||
{{Poem2Open}} | |||
'''[જોધો, વીઘો, મૂળુ, સમૈયો ને રવો વગેરે હાથીનાં જૂથને ભાંગે તેવા ભુજાળા નરશાર્દુલો, માપ માણેકના વંશજો, દક્ષિણીઓ પર કોપી ઊઠ્યા.]''' | |||
{{Poem2Close}} | |||
<poem> | |||
::હલકારે સેન ભારે પડક્કારે કીધી હલ્લાં, | |||
::સીડિયાં માંડિયા કિલ્લે ચડી આયા સૂર; | |||
::પ્રોળવાળાં ત્રોડ તાળાં, દરવાજા ખોલે પરા, | |||
::પટાળા જોધાકા આયા લોહ વાળા પૂર. [12] | |||
</poem> | |||