18,450
edits
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
||
Line 312: | Line 312: | ||
|ગાયન ગાશે કોણ? – વાજિંત્ર વગાડશે કોણ? | |ગાયન ગાશે કોણ? – વાજિંત્ર વગાડશે કોણ? | ||
}} | }} | ||
{{ps | |||
|ચન્દનઃ | |||
|(ફીકરથી) એનું શું કરીશું? | |||
નીલકંઠરાયઃ લલિત નાટક સમાજ ગઈ કે છે? ‘જય સ્વદેશ’ એનો છેલ્લો ખેલ હતો. | }} | ||
ચન્દનઃ હજુ અહીં જ છે. એવા તો એણે સાત છેલ્લા ખેલ નાખ્યા! હાથમાં રોટલી હોય તો કોઈ વેઢમીની શોધમાં જાય એવા નથી. | {{ps | ||
નીલકંઠરાયઃ (હોંશથી) અરે વાહ ચન્દુ! તેં તો ખરી શોધ કરી. | |નીલકંઠરાયઃ | ||
ચન્દનઃ આ મારી શોધ નથી. દાક્તરસાહેબે ‘જય સ્વદેશ’ની રાતે કંપનીના માલિકને વાતવાતમાં આમ કહ્યું હતું. હું પાસે હતો. | |લલિત નાટક સમાજ ગઈ કે છે? ‘જય સ્વદેશ’ એનો છેલ્લો ખેલ હતો. | ||
નીલકંઠરાયઃ એ જબરો છે. અજબ આખાબોલો. આખા ગામમાં એના જેટલી કડવી જીભ કોઈની નથી. (હસતાં જતાં) એકલી ક્વીનાઇનની બનાવેલી! | }} | ||
{{ps | |||
|ચન્દનઃ | |||
|હજુ અહીં જ છે. એવા તો એણે સાત છેલ્લા ખેલ નાખ્યા! હાથમાં રોટલી હોય તો કોઈ વેઢમીની શોધમાં જાય એવા નથી. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|(હોંશથી) અરે વાહ ચન્દુ! તેં તો ખરી શોધ કરી. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|ચન્દનઃ | |||
|આ મારી શોધ નથી. દાક્તરસાહેબે ‘જય સ્વદેશ’ની રાતે કંપનીના માલિકને વાતવાતમાં આમ કહ્યું હતું. હું પાસે હતો. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|એ જબરો છે. અજબ આખાબોલો. આખા ગામમાં એના જેટલી કડવી જીભ કોઈની નથી. (હસતાં જતાં) એકલી ક્વીનાઇનની બનાવેલી! | |||
}} | |||
(ચન્દન પણ હસવા લાગે છે.) | (ચન્દન પણ હસવા લાગે છે.) | ||
{{ps | |||
ચન્દનઃ નીલુભાઈ, એ વિલાયતની તો વાત જ જુદી. હું તો કહું છું કે ઉમાભાઈ બી.એ. થાય એટલે એમને ત્યાં જ મોકલી આપવા. આઇ.સી.એસ. થશે તો કોઈક જિલ્લાના મોટા કલેક્ટર બનશે; નહિતર બૅરિસ્ટર તો બનશે જ ને? | | | ||
નીલકંઠરાયઃ (પ્રશંસાપૂર્વક) ચન્દુ, તારું કહેવું વાજબી છે. | |પણ અક્કલ તો એની જ. ફાવે તેવા ભારે રોગમાં પણ એની નજર ખૂબ ખૂંચે છે. ગમે તેમ તોય વિલાયત જઈ આવેલો ને! | ||
ચન્દનઃ અરે નીલુભાઈ! એમને એકલા જવાની અગવડ હશે તો હું સાથે જવા તૈયાર છું. | }} | ||
નીલકંઠરાયઃ (નિરુત્સાહથી) ચન્દુ, આ બાબત પછીથી વિચારીશું. હજુ આડાં ચાર વરસ છે. | {{ps | ||
|ચન્દનઃ | |||
|નીલુભાઈ, એ વિલાયતની તો વાત જ જુદી. હું તો કહું છું કે ઉમાભાઈ બી.એ. થાય એટલે એમને ત્યાં જ મોકલી આપવા. આઇ.સી.એસ. થશે તો કોઈક જિલ્લાના મોટા કલેક્ટર બનશે; નહિતર બૅરિસ્ટર તો બનશે જ ને? | |||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|(પ્રશંસાપૂર્વક) ચન્દુ, તારું કહેવું વાજબી છે. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|ચન્દનઃ | |||
|અરે નીલુભાઈ! એમને એકલા જવાની અગવડ હશે તો હું સાથે જવા તૈયાર છું. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|(નિરુત્સાહથી) ચન્દુ, આ બાબત પછીથી વિચારીશું. હજુ આડાં ચાર વરસ છે. | |||
}} | |||
(ધનજી દાખલ થાય છે.) | (ધનજી દાખલ થાય છે.) | ||
{{ps | |||
ધનજીઃ મોટાભાઈ, દાક્તરસાહેબ પૂછે છે કે બીજું કાંઈ કામ છે? | | | ||
નીલકંઠરાયઃ હા, હા. એમને અહીં મોકલ. | |કેમ, ધનજી? | ||
}} | |||
{{ps | |||
|ધનજીઃ | |||
|મોટાભાઈ, દાક્તરસાહેબ પૂછે છે કે બીજું કાંઈ કામ છે? | |||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|હા, હા. એમને અહીં મોકલ. | |||
}} | |||
(ધનજી જાય છે.) | (ધનજી જાય છે.) | ||
{{ps | |||
ચન્દનઃ જેવી મરજી. | | | ||
|ચન્દુ, ગાણાનું એમની સલાહ લઈને ગોઠવીએ. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|ચન્દનઃ | |||
|જેવી મરજી. | |||
}} | |||
(જરા વાર નીલકંઠરાય અને ચન્દન મૌનમાં પસાર કરે છે ત્યાં દાક્તર અતુલ પ્રવેશે છે. વિલાયતનો વા એની રગેરગમાંથી બહાર ડોકિયાં કરે છે. નીલકંઠરાય અન ચન્દન હજુ ઊભા જ હોય છે. ત્યાં અતુલ ખુરશીમાં ગોઠવાઈ જાય છે અને રૂમાલ વડે પોતાને પવન નાખવા લાગે છે.) | (જરા વાર નીલકંઠરાય અને ચન્દન મૌનમાં પસાર કરે છે ત્યાં દાક્તર અતુલ પ્રવેશે છે. વિલાયતનો વા એની રગેરગમાંથી બહાર ડોકિયાં કરે છે. નીલકંઠરાય અન ચન્દન હજુ ઊભા જ હોય છે. ત્યાં અતુલ ખુરશીમાં ગોઠવાઈ જાય છે અને રૂમાલ વડે પોતાને પવન નાખવા લાગે છે.) | ||
નીલકંઠરાયઃ આવો, દાક્તરસાહેબ. | {{ps | ||
ચન્દનઃ પધારો. | |નીલકંઠરાયઃ | ||
અતુલઃ બોલો, કાંઈ કામ? | |આવો, દાક્તરસાહેબ. | ||
નીલકંઠરાયઃ આજે તો જુદું જ કામ છે. આપણા ઉમાભાઈ પાસ થયા… | }} | ||
અતુલઃ એ ઠીક થયું. મને બહેને કહ્યું. | {{ps | ||
નીલકંઠરાયઃ એટલે સાંજના ઠંડા પહોરમાં જરા જલસા જેવું કરવું છે. | |ચન્દનઃ | ||
અતુલઃ એ શું વળી? | |પધારો. | ||
ચન્દનઃ આશ્ચર્ય ન પામો. ઉમાભાઈ મૅટ્રિક થયા એ કંઈ જેવી તેવી વાત છે? | }} | ||
અતુલઃ એટલે? તમે કહેવા શું માગો છો? ઉમાનાથ મૅટ્રિક થયો એમાં એણે એવો કયો મીર માર્યો છે? હિન્દુસ્તાનમાં એ પહેલોવહેલો થયો હોય તો વળી વાત વિચારવા જેવી. પણ એકલા મુંબઈ ઇલાકામાં જ્યાં વરસે વરસે વીસ હજાર જેટલા ઊભરાતા હોય ત્યાં એકની કેટલી કિંમત? | {{ps | ||
ચન્દનઃ (ભોંઠપથી) લ્યો; તમે તો મૅટ્રિકનો આંકડો જ કાઢી નખ્યો! | |અતુલઃ | ||
અતુલઃ કહો ને, એનો અર્થ કેટલો? ઉમાનાથની મહિને રૂપિયા પંદરની, એટલે કે દિવસના આના આઠની, લાયકી થઈ! આ બહુ હર્ષની હકીકત છે? | |બોલો, કાંઈ કામ? | ||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|આજે તો જુદું જ કામ છે. આપણા ઉમાભાઈ પાસ થયા… | |||
}} | |||
{{ps | |||
|અતુલઃ | |||
|એ ઠીક થયું. મને બહેને કહ્યું. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|એટલે સાંજના ઠંડા પહોરમાં જરા જલસા જેવું કરવું છે. | |||
}} | |||
{{ps | |||
|અતુલઃ | |||
|એ શું વળી? | |||
}} | |||
{{ps | |||
|ચન્દનઃ | |||
|આશ્ચર્ય ન પામો. ઉમાભાઈ મૅટ્રિક થયા એ કંઈ જેવી તેવી વાત છે? | |||
}} | |||
{{ps | |||
|અતુલઃ | |||
|એટલે? તમે કહેવા શું માગો છો? ઉમાનાથ મૅટ્રિક થયો એમાં એણે એવો કયો મીર માર્યો છે? હિન્દુસ્તાનમાં એ પહેલોવહેલો થયો હોય તો વળી વાત વિચારવા જેવી. પણ એકલા મુંબઈ ઇલાકામાં જ્યાં વરસે વરસે વીસ હજાર જેટલા ઊભરાતા હોય ત્યાં એકની કેટલી કિંમત? | |||
}} | |||
{{ps | |||
|ચન્દનઃ | |||
|(ભોંઠપથી) લ્યો; તમે તો મૅટ્રિકનો આંકડો જ કાઢી નખ્યો! | |||
}} | |||
{{ps | |||
|અતુલઃ | |||
|કહો ને, એનો અર્થ કેટલો? ઉમાનાથની મહિને રૂપિયા પંદરની, એટલે કે દિવસના આના આઠની, લાયકી થઈ! આ બહુ હર્ષની હકીકત છે? | |||
}} | |||
(નીલકંઠરાય અને ચન્દન સામસામું જુએ છે.) | (નીલકંઠરાય અને ચન્દન સામસામું જુએ છે.) | ||
નીલકંઠરાયઃ (હિંમત એકઠી કરી) પણ જે રિવાજ પડ્યો એ પડ્યો. એમાં પાછો પગ કરીએ તો લોક લોભી ગણે. દાક્તરસાહેબ, અમારે તો સૌની સાથે ઊભા રહેવાનું. | {{ps | ||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|(હિંમત એકઠી કરી) પણ જે રિવાજ પડ્યો એ પડ્યો. એમાં પાછો પગ કરીએ તો લોક લોભી ગણે. દાક્તરસાહેબ, અમારે તો સૌની સાથે ઊભા રહેવાનું. | |||
ચન્દનઃ અરે! કેટલાય જણ આમંત્રણની રાહ જોતા ઘરમાં જ બેઠા હશે. | ચન્દનઃ અરે! કેટલાય જણ આમંત્રણની રાહ જોતા ઘરમાં જ બેઠા હશે. | ||
}} | |||
(અતુલથી હસવું ખળાતું નથી.) | (અતુલથી હસવું ખળાતું નથી.) | ||
અતુલઃ એમ હોય તો મને પૂછવાનું શું રહ્યું? | {{ps | ||
નીલકંઠરાયઃ એમ કે ગાવા-બજાવા કોને બોલાવીશું? | |અતુલઃ | ||
અતુલઃ (નિરસતાથી) કોઈ ગાઈ-બજાવી જાણતો હોય તેને. | |એમ હોય તો મને પૂછવાનું શું રહ્યું? | ||
}} | |||
{{ps | |||
|નીલકંઠરાયઃ | |||
|એમ કે ગાવા-બજાવા કોને બોલાવીશું? | |||
}} | |||
{{ps | |||
|અતુલઃ | |||
|(નિરસતાથી) કોઈ ગાઈ-બજાવી જાણતો હોય તેને. | |||
}} | |||
ચન્દનઃ પણ તમારા ખ્યાલમાં કોઈ… | ચન્દનઃ પણ તમારા ખ્યાલમાં કોઈ… | ||
નીલકંઠરાયઃ જોકે મારા ખ્યાલમાં છે. | નીલકંઠરાયઃ જોકે મારા ખ્યાલમાં છે. |
edits