સાહિત્યિક સંરસન — ૩/દશરથ પરમાર: Difference between revisions

=== <span style="color: blue">દરબાર ગઢની બીજી મુલાકાત </span> ===

{{Poem2Open}}

   

     એ આદેશનું પાલન કરતી હોય તેમ એનાથી થોડુંક ખસી જવાયું. એના ખસવાની સાથે જ અચાનક જાણે બધુંય ભૂંસાઈ ગયું. ભોંઠી પડેલી એની નજર થોડી આગળ લંબાઈ. હવે કાળાં ચોસલાંઓના દ્વીપસમૂહ પછી શરૂ થતી નાનકડી કેડી પણ એને દેખાવા લાગી - છે. . .ક દરબારગઢ સુધી લંબાઇને પડેલી લાંબી-સાંકડી કેડી! ઘણા સમયથી એ કેડી પર કોઈ ચાલ્યું જ ન હોય તેમ ઘાસથી છવાઈ ગયેલી. એની આજુબાજુ, ચાલતી વખતે ઢીંચણે અડકે તેવું જંગલી ઘાસ. અને એ ઘાસનું રક્ષણ કરતાં હોય તેમ આડેધડ ફેલાઈ ગયેલાં ગાંડા બાવળનાં ઝૂંડનાં ઝૂંડ!  

એણે જોયું. એ રસ્તાની ધાર પર ઊભી હતી, એકલી-અટૂલી. આસપાસમાં માનવ વસવાટ હોવાની કોઈ શક્યતા દેખાતી નહોતી. દૂર-દૂર સુધી પથરાયેલી રાતી-પીળી ટેકરીઓ.. ઢોળાવ પરનાં ખાલી ખેતરો... ખૂબ દૂરના ભૂતકાળમાં ત્યાં ગામ જેવું કશુંક રહ્યું હશે તેનો અણસાર આપતાં, પથ્થરનાં છૂટાંછવાયાં થોડાંક ઘર - એની કાળી પડી ગયેલી જર્જરિત ભીંતો.... થોડાક દિવસો પર વરસી ગયેલા વરસાદની ગંધને પોતાનાં પાંદડાં અને ડાળીઓ પર સાચવીને ઊભેલાં જાતભાતનાં વૃક્ષો.. આમતેમ ઊડી રહેલાં રંગબેરંગી પતંગિયાં... અને દૂ..ર એક ઝાડીમાંથી ઊંચે ઊઠી રહેલા ધુમાડાનો થોડેક ઉપરના અવકાશમાં રચાયેલો સફેદ પટ્ટો... ચારેકોર ખામોશી હતી, અદૃશ્ય અને અંતહીન. રસ્તા પરથી એકલદોકલ વાહન પસાર થતું ત્યારે એ ખામોશીમાં ગોબા પડી જતા હતા. વાતાવરણમાં થોડોક ખળભળાટ પણ મચી જતો. ત્રણ તબક્કામાં આવતો ખળભળાટ : દૂરથી ધીરે ધીરે નજીક આવતો… પછી સાવ પાસે આવી મંદ લસરકા કરી જતો… અને પછી જે લયમાં આવ્યો હોય તે જ લયમાં દૂર ચાલી જતો! એ અવાજની સાથોસાથ એક બીજી નાનકડી ઘટના પણ બનતી. વાહનચાલક કે અંદર બેઠેલાં માણસો એને ધારીધારીને જોઈ રહેતાં. નિર્જન રસ્તા પર ઊભેલી, સ્કાય બ્લૂ જીન્સ અને પીળા રંગની ટી-શર્ટવાળી એક અજાણી છોકરી અને એની પીઠ પર ઝૂલી રહેલી બૅગ! એ લોકો શું વિચારતાં હશે? કદાચ રસ્તો ભૂલી ગઈ હશે? અથવા એને ક્યાંય જવાનું હોય અને કોઈ વાહનની રાહ જોઇને ઊભી હોય... જોકે, એ રાહ જોઇને ઊભી હોય એવું લાગતું નહોતું એટલે વાહનચાલક એકાદ ક્ષણ એના ચહેરા સામે તાકી રહેતો; પછી ધીમા પાડેલાં વાહનને વળી પાછો આગળ હંકારી જતો. એ વાહન દેખાતું બંધ થાય ત્યાર પછી પણ પેલા અજાણ્યા અને આશ્ચર્યચકિત ચહેરાઓ હવામાં ઝળૂંબી રહ્યા હોય એવું એને લાગ્યા કરતું.

   

     એણે ઘડિયાળમાં જોયું. અચાનક એની અંદર એકલતાનો ભાવ ઊમટી આવ્યો. એને યાદ આવ્યું - આ સમયે એ કૉલેજની લાઇબ્રેરીમાં હોય. ચારેબાજુ પુસ્તકોથી લદાયેલા ઊંચા-ઊંચા રૅકસથી ઘેરાયેલી, પોતાની પસંદગીનું કોઈ પુસ્તક શોધતી. ઘેર જવાનો સમય થાય તેનું પણ ભાન રહે નહીં. લાઇબ્રેરીની બહાર ગરમાળા નીચે ઊભા રહીને કંટાળેલા સોહમ્‌નો કૉલ આવે ત્યારે ખબર પડે કે અરે! આટલો બધો સમય થઈ ગયો? . . . અત્યારે એ શું કરતો હશે? એને થયું - કદાચ, બહારથી કંટાળીને લાઇબ્રેરીમાં જઈ એને શોધતો હોય અથવા કૅન્ટીનમાં. હું નહીં દેખાઉ એટલે તરત જ એનો હાથ સીધો મોબાઇલ પર જવાનો. એ જાણે છે કે, હું લાઇબ્રેરીમાં હોઉં ત્યારે મારો મોબાઇલ હંમેશાં બૅગમાં મૂકીને સાઇલન્ટ મોડ પર જ રાખું છું, ને તેમ છતાંય એની રોજની આદત પ્રમાણે...

     એ કશું બોલતી નહીં, પણ એને તરત જ થતું કે એણે કયા સંદર્ભે આમ કહ્યું હતું? એ શેના વિશે સ્પષ્ટ થવા માગતી હતી? અનિરુદ્ધસિંહ સાથેની પોતાની સગાઈ માટે ઘરમાં ચાલી રહેલી તડામાર તૈયારીઓ વિશે કે પછી? ચારેક દિવસ ઉપર એ લોકો રાજસ્થાનથી એને જોવા માટે પધાર્યાં હતાં અને એને પસંદ પણ કરી ગયાં હતાં. હવે સગાઈ થશે... અને પછી ટૂંક સમયમાં લગ્ન અને...

   

- પપ્પા આ શું કરી રહ્યા છે? એણે મમ્મીને પૂછેલું.

- ચૂપ મર છાનીમાની! મમ્મીએ એને તતડાવી નાખેલી.

   

- તમારું કુળ કયું છે? તમે કયા ખાનદાનના છો - એ તો જરા વિચારો બલ્લુ! ઠાકોર નરપતસિંહના વંશને આવું શોભે કે? અને પ્રેમ કરવા માટે તમને કોઈ ન મળ્યું તે પડી-પડીને એક આવી નીચ-હલકટ છોકરીના પ્રેમમાં પડ્યા? આને પ્રેમ ન કહેવાય, બલ્લુ! હોય, આપણામાં; આ ઉંમરમાં આવું બધું તો ચાલ્યા કરે. ચાર દિવસ એની સાથે હરો-ફરો.. ઍશ કરો... અરે! લાખ સોનાનાં હોય તોય જૂતાં તો પગમાં જ શોભે. એને માથે ન મૂકાય, સમજ્યા?  

ઢળતી રાતના અંધકારમાં પપ્પાની આંખો બિલાડીની આંખોની જેમ ચળકતી હતી, જાણે હમણાં બહાર  નીકળી આવશે. એમની મૂછો ફરફરતી હતી તે પંખાની હવાથી કે એમના ક્રોધથી? ઘેઘૂર અવાજ... અને એ અવાજની સાથોસાથ વાતાવરણમાં ફેલાતી જતી મહુડાની તીવ્ર વાસ...

- તમે માનો છો એવું નથી, પપ્પા! હું એ છોકરીને સાચા દિલથી પ્રેમ કરું છું અને લગ્ન કરીશ તો એની સાથે જ નહીંતર... બલ્લુનો અવાજ મક્કમ હતો.  

- તમારું ચસકી ગયું છે બલ્લુ! પપ્પા બરાબરના તાડૂક્યા હતા. પછી મમ્મી સામે જોઈ કહેલું : તમે જ ફટવી માર્યો છે… એને ખબર નથી એ કોની સાથે વાત કરી રહ્યો છે તે! તમે તો જાણો જ છો, અમે એ ખાનદાનના વંશજો છીએ જ્યાં આબરૂ અને જીવ વચ્ચે પસંદગી કરવાની આવે તો જીવ કાઢી આપતાં ક્યારેય અચકાયા નથી. અને આબરૂ ખોનારનો જીવ લેતાં આ હાથ કદી કંપ્યો નથી, એ પણ તમારાથી અજાણ્યું નથી, ઠકરાણાં! અમારે મન સંબંધ કરતાં આબરૂ વધારે અગત્યની છે. સમજાવો, સમજાવો એને કે...

   

એક ઠેકાણે બલ્લુએ લખ્યું હતું :

આજે પપ્પા સાથે ખાસ્સી ચડભડ થઈ ગઈ, ગાયત્રી સાથેના સંબંધને લઇને. તેઓ કશું જ સમજવા તૈયાર નથી. એમના એ જ જૂના-પુરાણા ખ્યાલો અને રીત-રિવાજો. એમની સાથે વધારે ઝઘડો થાય તે પહેલાં તો મમ્મી મને બીજા રૂમમાં ખેંચી ગઈ હતી. શાંતિથી પલંગમાં બેસાડી સમજાવટભર્યા સૂરે કહેવા લાગી-  

- બીજું તો કશું ખપતું નથી બાપુ, પણ આપવું જ હોય તો બસ, એટલું વચન આપો કે, આ કૂવો ક્યારેય પૂરશો નહીં.

   

   

બાપુસાહેબને બે સંતાનો - એક તમારા પપ્પા અને બીજાં તમારાં ફોઇસાહેબ - અંતરકુંવર. બાપુસાહેબનાં લાડકવાયાં. હથેળીમાં રાખેલાં - રમાડેલાં. આ બધું થયું તે વખતે એમની ઉંમર સોળ વર્ષની. રસિયાના સૂરની મોહિનીમાંથી એ પણ બાકાત રહ્યાં નહોતાં. રાત્રે મેડીના ઝરૂખે ઊભાં-ઊભાં એના સૂરમાં એવાં તે ખોવાઈ જતાં કે સૂવાનું પણ વિસરી જતાં. થોડાક દિવસો પછી ગઢમાં ઊડતી-ઊડતી વાતો આવવા લાગી કે અંતરકુંવર રસિયા પાછળ ઘેલાં થયાં છે. અને એક વહેલી પરોઢે રસિયાની મેડી આગળથી પસાર થતાં તમારા પપ્પાએ શું જોયું? રસિયો થાંભલીના ટેકે આંખો મીંચી પાવો વગાડી રહ્યો છે અને અંતરકુંવર એના પગનું ઓશીકું બનાવી સૂતાં છે, ઘસઘસાટ!

-  

     ત્યાં જ દૂરથી આવતાં કોઈ વાહનનું હૉર્ન સંભળાયું અને સાથોસાથ મોબાઇલનો રિંગટૉન પણ. એણે બૅગમાંથી મોબાઇલ બહાર કાઢ્યો. જોયું - સોહમ્‌. એનો ધ્રૂજતો અંગૂઠો હળવેથી મોબાઇલના કી-પેડની લીલા રંગની સ્વિચ તરફ લંબાયો…

{{Poem2Close}}