નારીસંપદાઃ નાટક/જેણે લાહોર નથી જોયું: Difference between revisions

'''(સિકંદર મિર્ઝા, હમીદા બેગમ, તન્નો અને જાવેદ ચૂપચાપ બેઠાં છે. બધાં વિચારમાં છે)'''

{{Poem2Close}}

હમીદા બેગમ : કસ્ટોડિયનવાળા મુવાએ કહ્યું શું?

સિકંદર મિર્ઝા : અરે ભાઈ, એ જ જે મેં તમને કહ્યું. એમણે કહ્યું કે આખા મામલાને તમે પોતાની રીતે ઉકેલી લો એમાં જ તમારો ફાયદો છે. કેમ કે જો તમે એની ફરિયાદ કરશો તો કસ્ટોડિયન અધિકારી તમારી પાસેથી આ મકાન છીનવી લઈ એના કોઈ ઓળખીતા સિંધીને આપી દેશે.

હમીદા બેગમ : પણ જોખમ ના ખેડતો બેટા.....

જાવેદ : (હસીને) જોખમ?

<center>'''અંતરાલ ગીત'''</center>

<center>'''(અભિનેતા મંચ પર આવીને ગાય છે.)'''</center>

<big>{{center|'''દૃશ્ય :  પાંચ'''}}</big>

'''(ચાની દુકાન. અલીમુદ્દીન ચાવાળો, જાવેદ મિર્ઝા, પહેલવાન, અનવાર, સિરાજ, રઝા, નાસિર કાઝમી. અલીમુદ્દીન ચા બનાવી રહ્યો છે. પહેલવાન, અનવાર, સિરાજ અને રઝા ચા પી રહ્યા છે.....)'''

પહેલવાન : અરે અલીમા, આ બાજુ કેટલાં મકાન એલોટ થઈ ગયાં?

જાવેદ : હા, સમજી ગયો.....

પહેલવાન : તો જા, જઈને તારા અબ્બાને કહે.... બે -ચાર હજાર રૂપિયા ઢીલા કરે.... એને કહેજે કે બે-ચાર હજારની લાલચમાં ક્યાંક લાખોની હવેલીથી હાથ ન ધોવા પડે.

{{center|'''અંતરાલ ગીત'''}}

{{center|'''(અભિનેતા મંચ પર આવીને ગાય છે.)'''}}

<big>{{center|'''દૃશ્ય : છ'''}}</big>

તન્નો : અમ્મા, બેગમ હિદાયત હુસૈન કહે છે કે એમનો નોકર દુકાને કોલસા લેવા ગયો હતો. પણ ત્યાં કોલસા જ નથી. એ કહે છે કે ‘અમને એક ટોપલી કોલસા ઉછીના આપો. કાલે પાછા આપી દેશે.’

હમીદા બેગમ : અરે બેટા, જરા સમજી વિચારીને તો બોલ. બીજાઓની વસ્તુઓ ઉધાર દેવાનો આપણને શો હક્ક છે? કોલસા તો રતનની અમ્માના છે.

તન્નો : અમ્મા, હિદાયત સાહેબે કેટલાક લોકોને જમવા બોલાવ્યા છે. બિચારી ભાભીજાન એકદમ મૂંઝાયેલી છે. ઘરમાં ન તો લાકડાં છે ન કોલસા..... રાંધે તો શાના પર રાંધે બિચારી?

હમીદા : તો એમાં હું શું કરું કહે જોઈએ.... રતનની અમ્માને પૂછી લે.... એ જો હા પાડે તો એક શું ચાર ટોપલા દઈ દેજે.... મારું શું જાય છે?

તન્નો : દાદી.... દાદીમા.... સાંભળો તો દાદીમા.....

રતનની મા : આવું છું બેટા .... આવું છું.... તું જુગ જુગ જીવે..... (આવે છે) હું જ્યારે પણ તારો સાદ સાંભળું છું ત્યારે મને લાગે છે કે હું જીવતી છું.

તન્નો : હા, અમ્માના કાનમાં જ દુઃખતું હતું.

રતનની મા : તો પછી મારી પાસેથી દવા લઈ લેવી હતીને? આવા નાના-મોટા ઇલાજ તો હું જાતે જ કરી લઉં છું.

હમીદા બેગમ : આદાબ બુવા.

રતનની મા : બેટા, તું મારી પુત્તર બરાબર છે.... તું મને માજી કહીને બોલાવ.....

હમીદા બેગમ : બેસો માજી.

રતનની મા : હું કહેતી હતી કે નાની-મોટી બીમારીઓની દવા તો હું મારી પાસે જ રાખું છું. અધરાતે મધરાતે ક્યારેક જરૂર પડી જાય તો માગતાં શરમાતા નહીં.

તન્નો : દાદી, પડોશના મકાનવાળા હિદાયત હુસૈન સાહેબ છે ને?

તન્નો : હા, એમની બેગમને એક ટોપલી કોલસાની જરૂર છે. કાલે પાછા આપી જશે. જો તમે હા પાડો તો....

રતનની મા : (એની વાત કાપીને) લે ભલા એ તે કંઈ પૂછવાની વાત છે? એક ટોપલી નહીં બે ટોપલી દે ને તું તારે....

રતનની મા : ચીભડાં? એ વળી કેવાં હોય? દીકરી મને જરાક સમજાવ.... એને પંજાબીમાં શું કહેતા હશે તે હું જાણું તો કહું ને?

હમીદા બેગમ : માજી કાકડીથી થોડાંક લાંબાં.... લીલાં અને ધોળાં હોય .... ચીકણાં હોય છે.

રતનની મા : લે ભલા, નથી કેમ થતાં? ઢગલે ઢગલા થાય છે. એને અહીં પંજાબીમાં ખિરાટા કહે છે. તારા દીકરાને કહેજે કે શાક બજારમાં જાય ત્યારે રહીમની દુકાને પૂછી લે.... ત્યાંથી મળી જશે.

હમીદા બેગમ : માજી અમને તો આ શહેર સમજાતું જ નથી. અહીં.... વાલામૂઈ સમનક ક્યાં મળે છે?

રતનની મા : જીવતો રહે પુત્તર.... કેમ છે?  

સિકંદર મિર્ઝા : આપની દુવા છે અને અલ્લાહની મહેરબાની છે.........

સિકંદર મિર્ઝા : (ગુસ્સે થઈને) બેગમ આ શી મશ્કરી માંડી છે? હું એનાથી પીછો છોડાવવા મથી રહ્યો છું અને તમે છો તે એને ગળે વળગાડતાં ફરો છો.........

હમીદા બેગમ : અરે! ખુદા ના કરે એવું.... હું શું કામ એને ગળે વળગાડું ? હિદાયત હુસૈન સાહેબને જરૂર ના હોત તો હું એ ડોશી સાથે બે વાત પણ ના કરત.

સિકંદર મિર્ઝા : બેગમ આપણે જો આ જ રીતે દબાતા રહીશું તો હવેલી હાથમાંથી નીકળી જશે........

(શાકભાજી સમારી રહેલી તન્નોને કહે છે).....તન્નો તું જરાક વાર માટે અહીંથી જા જોઈએ, મારે તારી અમ્મા સાથે થોડીક જરૂરી વાતો કરવી છે.

સિકંદર મિર્ઝા : (રહસ્યમય અવાજમાં) જાવેદે વાત કરી લીધી છે. આ ડોશીથી પીછો છોડાવી લેવો એ જ બહેતર ઉપાય છે. કાલે આનો કોઈ સગો આવી પહોંચે તો ભારે પડી જાય.

હમીદા બેગમ : પણ તમે પીછો છોડાવશો કઈ રીતે?

સિકંદર મિર્ઝા : બેગમ આ એક કાંટો છે. જો આ કાંટો નીકળી જાય તો પછી આખી જિંદગી આરામ જ આરામ.

હમીદા બેગમ : હાય મારા અલ્લા! આટલો મોટો ગુનો? જ્યારે આપણે કોઈને જિંદગી આપી નથી શકતા તો કોઈની જિંદગી ઝૂંટવી લેવાનો આપણને શો અધિકાર છે?

હમીદા બેગમ : એનો અર્થ એવો તો હરગિઝ નથી કે એને મારી નાખવામાં આવે. હું તો એ માટે જરાક પણ તૈયાર નથી.

સિકંદર મિર્ઝા : તો પછી તમે જાણો.....

હમીદા બેગમ : નહીં નહીં.... તમને બેઉં છોકરાંવના સોગંદ..... પણ આવું નહીં કરાવતા........

કોઈ તાઝા હવા ચલી હૈ અભી  

કોઈ દીવાર-સી ગિરી હૈ અભી

ભરી દુનિયા મેં જી નહીં લગતા

જાને કિસ ચીઝ કી કમી હૈ અભી

ઝિંદગી તુઝકો ઢૂંઢતી હૈ અભી

વક્ત અચ્છા ભી આએગા ‘નાસિર’

સિકંદર મિર્ઝા : આવો ભાઈ.... આવો

(યાકૂબ પહેલવાનની સાથે અનવાર, સિરાજ, રઝા અને મુહમ્મદ શાહ અંદર આવે છે.)

બધા એક સાથે : સલામ અલૈકુમ.....

સિકંદર મિર્ઝા : વાલેકુમ સલામ.... આવો બેસો.

પહેલવાન : તારું નામ સિકંદર મિર્ઝા છે ને?

સિકંદર મિર્ઝા : જી હા.

સિકંદર મિર્ઝા : સલાહ બદલ શુક્રિયા.

પહેલવાન : મિર્ઝા પછી એ નહીં બને જે તું ચાહે છે. કોઈ કાફરનું અહીં હોવું અમે ચલાવી નહીં લઈએ.

ચાલો.....

હમીદા બેગમ : મિર્ઝા સાહેબ શું છે આ બધું? કોણ હતા એ લોકો? કેમ બરાડા પાડીને બોલતા હતા?

સિકંદર મિર્ઝા : આ એ જ બદમાશ હતા જેની સાથે જાવેદે વાત કરી હતી.

સિકંદર મિર્ઝા : રાતે બારીબારણાં બરાબર બંધ કરીને સૂજો.

હમીદા બેગમ : સાંભળો, ‘એમને’ કહું કે ના કહું?

હમીદા બેગમ : એમને જાણ કરવી એ આપણી ફરજ છે.

સિકંદર મિર્ઝા : પણ ‘એ’ ક્યાંક એવું ના સમજે કે આ બધી આપણી ચાલ છે !

હમીદા બેગમ : એવું કઈ રીતે શક્ય બને?

સિકંદર મિર્ઝા : એ જ તો વિચારવાનું છે.

સિકંદર મિર્ઝા : ઈમામવાડો ક્યાં છે હવે? ઘરમાં..... ઠીક છે જુવો..... એ એકલાં રહે છે. એમની સાથે કોઈ મર્દનું રહેવું..... જરૂરી...

હમીદા બેગમ  : એટલે તમે.....

સિકંદર મિર્ઝા : સારું સારું..... જુવો એમને કહેજોકે.....

હમીદા બેગમ : અરે એમને શું કહેવાનું છે..... શું નથી કહેવાનું તેની મને સમજ પડે છે.

ખાલી રાસ્તા બોલ રહા હૈ

આજ તો યૂં ખામોશ હૈ દુનિયા

સુખ દેકર દુઃખ મોલ લિયા હૈ

મૈં હૂં રાત કા એક બજા હૈ

પહેલવાન : અસ્સલામ આલૈકુમ મૌલવી સાહેબ.........

મૌલવી  : વાલેકુમ અસ્સલામ.....

મૌલવી  : બોલો બધું બરાબર તો છે ને?

પહેલવાન : હાજી હાજી.... બધું બરાબર છે.

પહેલવાન :  હું એક પેટ્રોમેક્સ લઇ આવીશ.

મૌલવી : ખુદાનું ઘર તો રોઝા-નમાઝથી રોશન થાય છે. પહેલવાન તુસી નમાઝ પઢન આયા કરો.....

પહેલવાન  : જી વાત એમ છે કે........ (અટકી જાય છે)

મૌલવી : તમે અલ્લાહના ઘરમાં બેઠા છો. અલ્લાહના ઘરમાં ગભરાવું કંઈ સારું નથી લાગતું..... જે હોય તે કહો.....

મૌલવી : પુત્તર કયો કુફ્ર?

પહેલવાન : અરે ભારે કુફ્ર ફેલાઈ રહ્યો છે જી.

મૌલવી : વાન્ને અહઝ મનઉલ મુશરકીન અસ્ત આદક ફાર્જિદા..... એટલે કે ખુદાનો હુકમ છે કે કોઈ ગેરમુસલમાન પણ જો તારી પાસે આશરો માગે તો એને આશરો આપવો.  

પહેલવાન : અરે અમે આપણા મુસલમાન ભાઈઓની કત્લેઆમ જોઈ છે. અમારા હૈયામાં બદલાની આગ સળગી રહી છે.

મૌલવી : પુત્તર જુલમને જુલમથી ખતમ નથી કરી શકાતો. નેકી, શરાફત, ઈમાનદારીથી જુલમ ખતમ થઈ શકે છે. જનાવર પણ પ્રેમ જોઈને પાલતુ બની જાય છે. તમે માણસ પર જુલમ કરીને ખુદાને શું મોઢું દેખાડશો? ઇસ્લામ જુલમની ખિલાફ છે. જે જુલમ કરે છે તે મુસલમાન નથી. સમજ્યા કે?..... ફરમાવાયું છે કે તમે જમીનવાળાઓ પર રહેમ કરો..... આસમાનવાળો તમારા પર રહેમ કરશે.

પહેલવાન : હિંદુઓએ આપણાવાળાઓ પર બહુ જુલમ કર્યા છે મૌલવી સાહેબ. અમે ભૂલી શકીએ એમ નથી. આખેઆખી ગાડીઓની ગાડીઓ કાપી કાપીને મોકલી છે. ઓરતો અને છોકરીઓને ગાજર મૂળાની જેમ કાપી નાખી છે.

મૌલવી : તમે પણ એ જ કરવા માગો છો?

પહેલવાન  : હા, બદલો લેવા.....

મૌલવી : તો પછી તું કેવી રીતે કહી શકે કે તું મુસલમાન છે અને તારો ધરમ દયા-માયા શીખવે છે?

પહેલવાન : રતનલાલની મા ભારત ચાલી જાય તો ત્યાં કોઈ મુસલમાન બિરાદર રહી શકે ને?

મૌલવી : મુસલમાન બિરાદર પોતાની તાકાત પર બીજે કશે નથી રહી શકતો? એને આ ડોશીનું ઘર જ જોઈએ?  

મૌલવી : લડવું જ હોય તો પોતાના અવગુણો સામે લડો. એ જ સૌથી મોટી જેહાદ છે..... સ્વાર્થીપણું, લાલચ, વૈભવ-વિલાસ સામે લડો..... એ બાપડી એકલી બુઢ્ઢી ઓરત સાથે લડવું એ ઇસ્લામ નથી.

સાથ મેરે ઈક દુનિયા જાગે

વો જાગે જિસે નીંદ ન આયે

નાવ ચલે તો નદિયા જાગે

ઐસા ભી કોઈ સપના જાગે