|
|
| (11 intermediate revisions by 2 users not shown) |
| Line 1: |
Line 1: |
| | {{#seo: |
| | |title_mode= replace |
| | |title= યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો - Ekatra Wiki |
| | |keywords= ગુજરાતી કવિતા, યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો, યજ્ઞેશ દવે, સંજુ વાળા, અનુઆધુનિક ગુજરાતી સાહિત્ય |
| | |description=This is home page for this wiki |
| | |image= 5_Yagnesh_Dave_Kavya_Title.jpg |
| | |image_alt=Wiki Logo |
| | |site_name=Ekatra Wiki |
| | |locale=gu-IN |
| | |type=website |
| | |modified_time={{REVISIONYEAR}}-{{REVISIONMONTH}}-{{REVISIONDAY2}} |
| | }} |
| | |
| {{BookCover | | {{BookCover |
| |cover_image = File:5 Yagnesh Dave Kavya Title.jpg | | |cover_image = File:5_Yagnesh_Dave_Kavya_Title.jpg |
| |title = યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો<br> | | |title = યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો<br> |
| |editor = સંજુ વાળા<br> | | |editor = સંજુ વાળા<br> |
| Line 7: |
Line 20: |
|
| |
|
|
| |
|
| | {{Box |
| | |title = પ્રારંભિક |
| | |content = |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ|‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ]] |
| * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/પ્રારંભિક | પ્રારંભિક]] | | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/પ્રારંભિક | પ્રારંભિક]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/સંપાદક-પરિચય|સંપાદક-પરિચય]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/સર્જક-પરિચય|સર્જક-પરિચય]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/કૃતિ-પરિચય|કૃતિ-પરિચય]] |
| | }} |
|
| |
|
|
| |
|
| | {{Box |
| | |title = અનુક્રમ |
| | |content = |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/માચુ પિચુનાં ખંડેરોમાં|માચુ પિચુનાં ખંડેરોમાં]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/મોતીસરીનું આ વન|મોતીસરીનું આ વન]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/વસ્તુઓ|વસ્તુઓ]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/‘અશ્વત્થામા’|‘અશ્વત્થામા’]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/મારી શેરી|મારી શેરી]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/પૃથ્વી|પૃથ્વી]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/અવરોહે આરોહણ|અવરોહે આરોહણ]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/ગંધમંજૂષા|ગંધમંજૂષા]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/વના જેતાની વાતું|વના જેતાની વાતું]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/મધર ઈવ - આદિમાતા|મધર ઈવ - આદિમાતા]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/લઘુકાવ્યો|લઘુકાવ્યો]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/પત્ર|પત્ર]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/આકાશ|આકાશ]] |
| | * [[યજ્ઞેશ દવેનાં કાવ્યો/ગુચ્છ કાવ્યો|ગુચ્છ કાવ્યો]] |
|
| |
|
| == માચુ પિચુનાં ખંડેરોમાં ==
| | }} |
| | |
| <poem>
| |
| એ ગહન ગંભીર ઉપત્યકાઓમાં
| |
| જ્યાં વાદળો સરકે છે પાછલા પ્રહરના સ્વપ્નની જેમ,
| |
| જ્યાં એ વાદળોની ધૂસર જવનિકા પાછળ
| |
| પૂરો થયો છે એક કરુણ ખેલ
| |
| ઉપર ઓગણપચાસ મરુતો
| |
| જ્યાં ઝાંયઝાંય કરતા ફૂંકાય છે ઝંઝાના વેગથી
| |
| ને
| |
| નીચે કશુંક રહ્યું છે
| |
| સ્થિર, નિષ્કંપ.
| |
| કેડીઓ ને રસ્તાઓ
| |
| જ્યાં ઝરણાં બનીને દોડતાં ખોવાઈ જાય છે
| |
| ઘનપલ્લવ વનરાજીની ગંભીર છાતીમાં
| |
| જ્યાં ઉર્વર ઉદ્ભિજ સૃષ્ટિ હળવા-હળવા હાથથી
| |
| રૂઝવે છે ઘવાયેલા પથ્થરોના ઘાવ.
| |
| જ્યાં મૃત્યુ કોઈ એકાકી ધનિક પ્રૌઢાની જેમ
| |
| રહ્યું છે તેનો અસબાબ સાચવતું
| |
| એ માચુ પિચુનાં ખંડેરોમાં આમ કોણ બેઠું છે
| |
| પોતાના જ બે હાથ વચ્ચે માથું ટેકવી
| |
| આટલુ બધું એકાકી?
| |
| કોનો પડછાયો ભળી જાય છે
| |
| હરતી-ફરતી ભૂતાવળોની સાથે?
| |
| કોણ ચડે છે ને ઊતરે છે આ, સોપાનશ્રેણીઓ પર?
| |
| અલપઝલપ આંખો દેખાડી કોણ છુપાઈ જાય છે
| |
| આ શિલાઓ પાછળ?
| |
| કોણ આ કર્ણમૂળ સુધી ઝૂકીને
| |
| આછા નિઃશ્વાસ સાથે કહી જાય છે કશુંક
| |
| સાવ જનાન્તિક?
| |
| ક્યાં ગયા એ શ્રમિકોની સુડોળ કાયા પર ચળકતા સૂર્યો?
| |
| ક્યાં ગઈ એ રક્તવર્ણી ચળકતી પીઠો?
| |
| એ બલિષ્ઠ સ્નાયુઓની સુરેખ ચાપો?
| |
| એ કુંતલકેશરાજિમાં ભૂલી પડેલી બે સફેદ કોડી જેવી આંખો?
| |
| | |
| ધરબાયેલા કંકાલો
| |
| ધૂળ ખંખેરી ઊભા થાય ભૂમિમાંથી.
| |
| ચાંદની રાતે
| |
| નરકંકાલો સાથે નારીકંકાલોની ક્રીડા
| |
| અફળાતા અસ્થિઓના બોદા અવાજો, ભયાવહ ચિત્કારો
| |
| એક જડબાના પોલાણમાં ફસડાઈ પડેલી બીજા જડબાની ડાબલી.
| |
| ક્યાં ગયાં એ કામુક સ્તનો?
| |
| એક સ્તનની પરિક્રમા કરતાં-કરતાં જ
| |
| થાકીને સૂઈ ગયેલી આંગળીઓ
| |
| અગ્નિના બાણ જેવા હોઠો
| |
| જંઘાના મૂળમાં બાઝેલાં પ્રસ્વેદનાં મોતીઓ.
| |
| સુવર્ણનાં કંકણથીય ઉજ્જ્વળ એ કમનીય હાથ,
| |
| કાનની બૂટમાં રતાશ બની ફરકી ગયેલો એ કંપ.
| |
| નરમ માંસની ઉષ્ણ ઘ્રાણ,
| |
| એકમેકની કામનાએ વણેલું એ નગ્નતાનું વસ્ત્ર
| |
| એક અસ્થિના પોલાણમાંથી
| |
| હૂહૂકાર કરી વિસ્તરતું જાય છે કશુંક
| |
| જ્યાં મરે છે બધું જ આ પૃથ્વી પરનું.
| |
| જ્યાં કોટાનકોટિ નિહારિકાઓ,
| |
| લક્ષલક્ષ નક્ષત્રો, તારાઓ મરે છે કોઈ જ અવાજ વગર.
| |
| જ્યાં મરે છે કાળ ધીમેધીમે
| |
| કોહવાતાં જતાં પાંદડાંની જેમ.
| |
| | |
| ઇન્કાના પથ્થરજડ્યા સર્પિલ રસ્તાઓ પરથી પડછાયો સંકોરી
| |
| કોઈ ઊતરી ગયું છે હળવે પગલે
| |
| એન્ડીઝની પેલી તરફ
| |
| પાસિફિકની પેલે પાર.
| |
| એક સમયે પૃથ્વીનાં હૂંફાળા ગર્ભાશય સમા આ ટીટીકાકા
| |
| સરોવરમાં
| |
| કારખાનાનાં ઓકેલાં પાણીથી
| |
| ટૂંપાઈ ગયો છે નીલ માછલીનો નરમ ગર્ભ.
| |
| પૂર્ણિમાની રાત્રે જળમાં રમવા ઊતરી આવેલ
| |
| આખા આકાશને વેતરતી ચાલે છે
| |
| સહેલાણી લૉન્ચોની ભખભખતી ચીસ.
| |
| કોઈ કાળે પૃથ્વીની નાભિસમ કુઝકો નગરીમાં
| |
| ઇન્ડિયનોની રક્તિમ નાભિ નીચે ધીમે ધીમે
| |
| ભળતું જાય છે રાખોડી લોહી.
| |
| શસ્ય ક્ષેત્રોનાં ધનધાન્યમાં
| |
| હવે નથી રહ્યો કોઈ દેવોનો કે રાજાનોય ભાગ
| |
| બધો ભાગ –
| |
| બધો ભાગ હવે મરણના મુખમાં.
| |
| સોનેરી કણસલાંઓની, ભરી ભરી ઊંબીઓની
| |
| પવન સાથે કાલીઘેલી વાતો હવે ભૂમિમાં.
| |
| સમર્થ નૃપતિઓય ચાલ્યા ગયા છે.
| |
| પૃથ્વીની હૂંફાળી શય્યા સેવવા.
| |
| ને,
| |
| એક જ લાકડીએ હાંકા કઢાયેલ દેવો છે
| |
| સાવ નિર્વાસિત – ચૂપ.
| |
| મધ્યાહ્નના નિશ્ચેષ્ટ પ્રહરમાં
| |
| મૃતનગર પર સૂર્ય પ્રજ્વળે છે
| |
| પ્રખર ક્રૂર બાજની જેમ
| |
| એક સાદ પાડું ને
| |
| હજાર-હજાર પડઘાઓ ગબડી પડે ખીણમાં.
| |
| | |
| લથડતા સમયને જ્યાં પસાર થતાં
| |
| પરસેવો વળે છે એ ખંડેરોમાંથી એક ટૂરિસ્ટ
| |
| દોડી જાય છે સડસડાટ
| |
| બધે મીંઢા મૌનનું મરણવર્તી સામ્રાજ્ય.
| |
| કાળ જેવું વિકરાળ સ્વરૂપ છે
| |
| તે સમય તો
| |
| પડ્યો રહ્યો છે શ્લથ, અલસ, નિદ્રાવશ
| |
| બે પથ્થરો વચ્ચે પડી રહેલી ગરોળીની મીંચાયેલી આંખમાં.
| |
| રઝળતી ખોપરીઓના પાત્રમાં દારૂ પીને છાકટા થાય છે સ્પેનયાર્ડો.
| |
| સો-સો મણ સોનાના ભાર નીચે દબાય છે પેરુ.
| |
| છેલ્લો ઇન્કા બેસી પડે સૂર્યનો અસ્ત જોઈને.
| |
| | |
| પણ કોણ જાણે ક્યાંથી
| |
| આ અળવીતરો પવન આવીને પાનું ફેરવી જાય છે
| |
| ને
| |
| એન્ડીઝનાં તુષારમંડિત શિખરો ૫૨થી
| |
| સાંજના વિલાતા જતા પ્રકાશમાં
| |
| ફરી-ફરીને પાછો ફરું છું
| |
| મારી જ તૂટેલી ખુરશીના ખોળામાં.
| |
| સાંજ ઢળી ચૂકી છે
| |
| ઝાંખા પ્રકાશમાં રેખા ચિત્ર જેવી
| |
| લીમડાની ચમરી હળવા પવનમાં જરાક કંપે છે
| |
| સાંધ્ય આકાશમાં આર્દ્રાનો ગુલાબી તારો
| |
| મારાં આંસુમાં ચળકે છે.
| |
| | |
| * <small>માચુ પિચુ – દક્ષિણ અમેરિકાના પેરુ દેશમાં આવેલું ઇન્કા સંસ્કૃતિનું મહત્ત્વનું પ્રાચીન સ્થળ</small>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == મોતીસરીનું આ વન ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| દૂરદૂરથી ઊડેલો કલાન્ત પવન
| |
| તેનાં પીંછાં પસવારે રાયણના વૃક્ષ પર
| |
| ને
| |
| તેનાં પીંછાંમાંથી ખરે, હવામાં તરે તરે
| |
| તેના ભ્રમણદેશોની ગંધ.
| |
| કૂકડાની કામેચ્છા જેવો સૂર્ય – લાલ
| |
| આથમી જાય વનનાં વૃક્ષોમાં.
| |
| કલકલિયા ચાષની પાંખોનો રંગ નીલ–
| |
| જળનો કે આકાશનો?
| |
| ટિટોડીની પ્રગલ્ભ ચાલ,
| |
| વનમેનાની આંજીમાંજી આંખ,
| |
| હુદહુદના માથા પરનો કેસરી તાજ,
| |
| બધું જ ઘોળાતું ઘોળાતું ભળી જાય અંધકારમાં.
| |
| વૃક્ષો પણ હવે સંકેલી લે છાયાની માયા
| |
| ને
| |
| ધીમેધીમે ધૂસર થતું જાય
| |
| કબૂતરની લીલી ડોક જેવું ચળકતું
| |
| મોતીસરીનું આ વન.
| |
| પછી રહે
| |
| ધૂસર હવામાં ઝીણી-ઝીણી ઘંટડી જેવું
| |
| બંધાતું ધુમ્મસ,
| |
| દશરથિયાં, ચીબરી કે કોઈ રાત્રિપક્ષીનો રઝળતો અવાજ,
| |
| વટવાગોળની પાંખોનો અસ્પષ્ટ ફડફડાટ,
| |
| ને
| |
| કંસારીના ઝાંઝરનો રણકતો સૂર.
| |
| ગોરડ, બાવળ ને હરમાની વિકળ ગંધ
| |
| ઓગળતી-ઓગળતી ભળી જાય અંધકારમાં.
| |
| તળાવના તરલ અંધકારમાં
| |
| ઝબકોળાવા આવે
| |
| વનની, જળની રૂપસીઓ.
| |
| એકાએક પૂર્વજન્મની કરુણ સ્મૃતિ જેવો
| |
| બપૈયાનો આર્જવભર્યો ટહુકો
| |
| ઝાંખા ચન્દ્રની જેમ ઊગી શમી જાય અંધકારમાં.
| |
| નક્ષત્રોના ઝાંખા ઉજાસમાં
| |
| વનના ઉચ્છ્વાસ
| |
| ને
| |
| પૃથ્વીના આ ઝાંખા અંધકારનાય અંધકારમાં
| |
| સાવ ખુલ્લી આંખે
| |
| સ્વપ્ન જુવે
| |
| આ બે આંખ
| |
| | |
| <small>મોતીસરીનું વન એ જસદણ પાસે આવેલું પક્ષીઓ માટેનું નાનુંસરખું અભયારણ્ય છે.</small>
| |
| </poem>
| |
| | |
| | |
| <br>
| |
| <center>◼</center>
| |
| <br>
| |
