|
|
| (12 intermediate revisions by 2 users not shown) |
| Line 7: |
Line 7: |
| }} | | }} |
|
| |
|
| {{Center block|width=23em|title=<big><big>{{color|red|અર્પણ:}}</big></big>| | | |
| {{Poem2Open}}
| | {{Box |
| <center><big>{{color|blue|પિન્ટુભાઈ અને રાજેશભાઈ ને}}</big></center>
| | |title = પ્રારંભિક |
| {{Poem2Close}}
| | |content = |
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ|‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ]] |
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/પ્રારંભિક | પ્રારંભિક]] |
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/સર્જક-પરિચય|સર્જક-પરિચય]] |
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કૃતિ-પરિચય|કૃતિ-પરિચય]] |
| }} | | }} |
| | <br> |
|
| |
|
| == સોણલું == | | {{Box |
| | | |title = અનુક્રમ |
| <poem>
| | |content = |
| મારી પાંપણને પલકારે
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/સોણલું|સોણલું]] |
| ::: હો રાજ! મેં તો દીઠું’તું સોણલું.
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/ગૂંથી ગૂંથી|ગૂંથી ગૂંથી]] |
| મારા અંતરને અણસારે
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/રે ઓ બુલબુલ-મન|રે ઓ બુલબુલ-મન]] |
| ::: હો રાજ! મેં તો દીઠું’તું સોણલું.
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/હે બુલબુલ|હે બુલબુલ]] |
| ઝીણી ઝબૂકતી વીજલ શી પાંખે,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/ગાઈ લે તારું ગાણું|ગાઈ લે તારું ગાણું]] |
| આઘેરા આભલાના વાદળ શી ઝાંખે,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/તને જોઈ વાર વાર|તને જોઈ વાર વાર]] |
| નીંદરમાં પોઢેલી અધખૂલી આંખે,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/સાંજને સૂરે|સાંજને સૂરે]] |
| ::: હો રાજ! મેં તો દીઠું’તું સોણલું.
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/મેઘલી રાતે|મેઘલી રાતે]] |
| પાંપણને પરદેથી આછેરું પલકે,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/પાંપણને પારણે|પાંપણને પારણે]] |
| મનનું કો માનવી રે મધમીઠું મલકે,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/ઉરનાં દ્વાર|ઉરનાં દ્વાર]] |
| મટકું મારું ત્યાં આભ અંધારાં છલકે!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/મનમાં|મનમાં]] |
| ::: હો રાજ! મેં તો દીઠું’તું સોણલું.
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કોઈ બ્હાને|કોઈ બ્હાને]] |
| સપનોના સોબતી, તું ર્હેજે મનમ્હેલમાં!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/ફૂલ હો!|ફૂલ હો!]] |
| અંતર, તું આંખોમાં આવીને ખેલ માં!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કોઈ શું જાણે?|કોઈ શું જાણે?]] |
| ઓ સોણલા, તું વેદનાને પાછી તે ઠેલ માં!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/અંધકારે|અંધકારે]] |
| ::::::: હો રાજ! મેં તો દીઠું’તું સોણલું.
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કોને કહું?|કોને કહું?]] |
| મારા અંતરને અણસારે
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કોણ રે ચાલી જાય?|કોણ રે ચાલી જાય?]] |
| ::::::: હો રાજ! મેં તો દીઠું’તું સોણલું.
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કોણ રે હસી જાય?|કોણ રે હસી જાય?]] |
| મારી પાંપણને પલકારે
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/હે મુજ પ્રીતિ|હે મુજ પ્રીતિ]] |
| ::::::: હો રાજ! મેં તો દીઠું’તું સોણલું.
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કોણ રતિના રાગે?|કોણ રતિના રાગે?]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/પ્રથમ મિલનની ભૂમિ|પ્રથમ મિલનની ભૂમિ]] |
| {{સ-મ|૧૯૪૩}}<br>
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/પ્રાણપ્રિયાનું આંગણ|પ્રાણપ્રિયાનું આંગણ]] |
| </poem>
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/મિલનમોરલી|મિલનમોરલી]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/હરી ગયો|હરી ગયો]] |
| == ગૂંથી ગૂંથી ==
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/એટલો ર્હેજે દૂર|એટલો ર્હેજે દૂર]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/ક્ષણ હસવું, ક્ષણ રડવું|ક્ષણ હસવું, ક્ષણ રડવું]] |
| <poem>
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/શીદ કંપે?|શીદ કંપે?]] |
| ગૂંથી ગૂંથી ગીતફૂલની માલા, | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કૂવાને કાંઠડે|કૂવાને કાંઠડે]] |
| કંઠ ધરે છે કોણ અરે સૂરબાલા?
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/મન ભલે ના જાણું|મન ભલે ના જાણું]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/હો રે લજામણી|હો રે લજામણી]] |
| મંદ એણે સૂર ગૂંથ્યો મંદાર,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/હળવેથી પગલું મેલ|હળવેથી પગલું મેલ]] |
| પારિજાતક જેવો જાણે ગૂંથ્યો રે ગંધાર;
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/ઘડૂલિયો|ઘડૂલિયો]] |
| ઊગતી જાણે હોય ન ઉષા મેરુની ઓ પાર
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/પાંપણ ફરકી જાય|પાંપણ ફરકી જાય]] |
| એમ ઝરે છે બોલ રે કાલા કાલા!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/લટને લ્હેરવું ગમે|લટને લ્હેરવું ગમે]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/ઘૂમે પવન|ઘૂમે પવન]] |
| સ્વર્ધુનીનો લય લઈ, લૈ તાલ,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/વેણ બોલે તો|વેણ બોલે તો]] |
| સૂરસુગંધની લહરીઓમાં બાંધ્યો એણે કાલ;
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/તવ નામ|તવ નામ]] |
| વસવું જાણે વૈકુંઠને હો વ્રજની રે અંતરાલ
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/આવ, સખી, આવ|આવ, સખી, આવ]] |
| એમ ધરે છે ગીત રે વ્હાલાં વ્હાલાં!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/સપનતરી|સપનતરી]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/પૂનમને ક્હેજો|પૂનમને ક્હેજો]] |
| {{સ-મ|૧૯૫૦}}<br>
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/પૂનમ રાતની વેળા|પૂનમ રાતની વેળા]] |
| </poem>
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કોને કાજ?|કોને કાજ?]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/સ્મૃતિ|સ્મૃતિ]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/બે પછીના બપ્પોરે|બે પછીના બપ્પોરે]] |
| == રે ઓ બુલબુલ-મન ==
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/બોલો!|બોલો!]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/મનમૂગાની પ્રીત|મનમૂગાની પ્રીત]] |
| <poem>
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/સોહાગીરાજ!|સોહાગીરાજ!]] |
| :::રે ઓ બુલબુલ-મન!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/જે કંઈ હસતું|જે કંઈ હસતું]] |
| મધુર તારા સૂરની સુધા વહી જાને વન વન!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/વસંતરંગ|વસંતરંગ]] |
| ::: ફાગણનાં સૌ ફૂલ ઝૂરે
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/વસંતવેણુ|વસંતવેણુ]] |
| :::: ને કલિઓને શો શોષ!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/વસંત ગૈ રે વીતી|વસંત ગૈ રે વીતી]] |
| ::: ઉદાસ તારા અલસ ઉરે
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/આષાઢ આયો|આષાઢ આયો]] |
| :::: આવડો તોયે રોષ?
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/મધરાતે મોર બોલે|મધરાતે મોર બોલે]] |
| ઝૂરતું નિખિલ નીરવતામાં, ઝૂરતું કોઈ જન!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/રૂપનું કાજળ|રૂપનું કાજળ]] |
| ::: ‘બધિર જગ, ન અધીર ગાને,
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/હે સાવન|હે સાવન]] |
| :::: સ્વરગે મારાં મૂલ!’
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/નૃત્યકાલી|નૃત્યકાલી]] |
| ::: મનમાં તું જો એમ માને
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/બીજ|બીજ]] |
| :::: તો એટલી તારી ભૂલ!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/સાંજની વેળાનો વાગે સૂર|સાંજની વેળાનો વાગે સૂર]] |
| અંતે તો આ ધરતીને છે ધરવું સકલ ધન!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/કહું?|કહું?]] |
| રે ઓ બુલબુલ-મન!
| | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/મૂંગી મૂરતી|મૂંગી મૂરતી]] |
| | | * [[કિન્નરી ૧૯૫૦/રાતદિન|રાતદિન]] |
| {{સ-મ|૧૯૪૭}}<br>
| | }} |
| </poem>
| | <br> |
| | | {{HeaderNav2 |
| == હે બુલબુલ ==
| | |previous = |
| | | |next = ‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ |
| <poem>
| | }} |
| | |
| ::::હે બુલબુલ!
| |
| ડાળે ડાળે ઝુલાવજે ના તારા ગીતની ઝૂલ!
| |
| ::: પાનખરે પાવક પ્રજળે
| |
| :::: ને વન વન લાગે ઝાળ,
| |
| ::: કુંજ કુંજ શી કજળે
| |
| :::: ને શી રાખ ઊડે સૌ ડાળ!
| |
| સૂરની મંદા ધરતીની આ ધૂળમાં થાશે ડૂલ!
| |
| ::: ભીતર કોલાહલ કોરે
| |
| :::: ને બંધ બ્હારના કાન,
| |
| ::: માટીમાં જે મન મોરે
| |
| :::: તે કરશે અમૃત પાન?
| |
| સ્વર્ગમયી સૂરધારાનાં તે પાર્થિવને શું મૂલ?
| |
| ::: ઊડી જા તું મલયવિહારે
| |
| :::: વસંતને વનદેશ!
| |
| ::: પલ પલ તારો પંથ નિહાળે
| |
| ::: વ્યાકુલ વિહ્વલ વેશ,
| |
| તારું ચિરચુંબન ચાહે, જ્યાં ફાગણનું કો ફૂલ!
| |
| હે બુલબુલ!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૭}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == ગાઈ લે તારું ગાણું ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| ગાઈ લે તારું ગાણું! | |
| શૂન્ય વિજન પથે તારી પૂરવીનો સૂર માણું!
| |
| ::: આજ ધરાના પ્રાણ અધીરા,
| |
| :::: આભ આખું આતુર,
| |
| ::: ઝીલવા તારી સૂરમદિરા
| |
| :::: ઝૂરતું મારું ઉર,
| |
| નીરવતામાં સમસમીને ટટળે સાંજનું ટાણું!
| |
| ::: આજ પછીથી આજની વેળા
| |
| :::: મળવી નથી સ્હેલ,
| |
| ::: ક્ષણ તો ભલે ક્ષણના મેળા,
| |
| :::: વેણ ન પાછું ઠેલ!
| |
| આજની ઘડી, સ્મરણે જડી, જુગના જુગો
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૮}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == તને જોઈ વાર વાર ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| તને જોઈ વાર વાર, | |
| દૂર કોઈ સપનની પાર!
| |
| કોણ છો તું? અણજાણ, ક્યહીં વસે?
| |
| ::: એ તો નહીં જાણું!
| |
| સુણી રહું સ્વપનમાં તું જે હસે,
| |
| ::: એટલું હું જાણું;
| |
| ::: તવ ઘૂંઘટ ન તાણું
| |
| પછી તારે ઉરદ્વાર,
| |
| ક્યાંથી છેડું સૂર, છેડું તાર?
| |
| હુંયે તવ સ્વપનમાં કદી, ક્યારે,
| |
| ::::: કોઈ દિન આવું;
| |
| આજનું આ અણગાયું ગીત ત્યારે
| |
| ::::: નિજ સંગ લાવું,
| |
| ::::: ત્યારે મનભરી ગાવું!
| |
| ત્યારે આંખડીઓ ચાર,
| |
| હશે તોયે એક અણસાર!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૯}} <br>
| |
| | |
| </poem>
| |
| | |
| | |
| == સાંજને સૂરે ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| સાંજને સૂરે, | |
| અજાણ કોઈના મધુર ઉરે,
| |
| :::: શાને પડે સાદ?
| |
| | |
| ધરતીની મમતાને છાંડી,
| |
| દૂરને સોણે નજરું માંડી,
| |
| તોય અદીઠી
| |
| કાજળકાળી આંખની મીઠી
| |
| :::: શાને નડે યાદ?
| |
| | |
| કાલને વ્હાણે સોનલ વેળા,
| |
| આજ તો મેઘલી રાતના મેળા;
| |
| તોય આકાશે,
| |
| મલકી રૂપાવરણે હાસે,
| |
| :::: શાને ચડે ચાંદ?
| |
| | |
| મન કો મૂંગી વેદના ખોલે,
| |
| સોણલે મારી દુનિયા ડોલે;
| |
| દૂર અદૂરે,
| |
| અજાણ કોઈના મધુર ઉરે,
| |
| :::: શાને પડે સાદ?
| |
| {{સ-મ|૧૯૪૩}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == મેઘલી રાતે ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| મેઘલી રાતે, | |
| વિરહની કોઈ વ્યાકુલ વાતે,
| |
| :::: કોણ ઝરે છે ગીત?
| |
| નથી સોણલાં સોનલરંગી,
| |
| મારે મારગ ના કોઈ સંગી;
| |
| તોય અજાણે,
| |
| પૂરવીને સૂર પાગલ પ્રાણે,
| |
| :::: કોણ ધરે છે પ્રીત?
| |
| છલકે આભે અંધારધારા,
| |
| મલકે છે બે નેનના તારા
| |
| પોપચાં ઓઠે;
| |
| હેતભર્યા બે તેજલ હોઠે
| |
| :::: કોણ કરે છે સ્મિત?
| |
| અવર એનું રૂપ ન ન્યાળું,
| |
| સીમ તો સકલ સૂની ભાળું;
| |
| નીરવ રાતે,
| |
| વિરહની કોઈ વ્યાકુલ વાતે,
| |
| :::: કોણ ઝરે છે ગીત?
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૩}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| | |
| == પાંપણને પારણે ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| કોણ પાંપણને પારણે ઝૂલી જતું?
| |
| કોને તે કારણે મારું ફાગણફૂલ
| |
| :::: કંપીને કાનમાં ડૂલી જતું?
| |
| સપનોને સંગ મારાં નયનોમાં હીંચતું
| |
| :::: કોનું તે હૈયું હેલાય?
| |
| પ્રીતે લચેલ મારાં પોપચાંને મીંચતું
| |
| :::: કોનું તે આંસુ રેલાય?
| |
| આવે ને જાય તોય હૈયાનું હેત
| |
| :::: કોણ મારે તે બારણે ભૂલી જતું?
| |
| પાછલી તે રાતમાં પોઢું ત્યાં પ્રીતની
| |
| :::: જાગે શી ઝીણી ઝકોર?
| |
| કાનનાં કમાડપે કોનાં તે ગીતની
| |
| :::: વાગે રે આછી ટકોર?
| |
| હૈયાની બાવરીને હાથે એ બંધ દ્વાર
| |
| :::: કોને ઓવારણે ખૂલી જતું?
| |
| કોણ પાંપણને પારણે ઝૂલી જતું?
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૭}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == ઉરનાં દ્વાર ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| મારાં ઊઘડ્યાં ઉરનાં દ્વાર!
| |
| મહીં મળ્યો માનવનો મેળો, હું જ રહ્યો રે બ્હાર!
| |
| :::: લખ આવે, લખ જાય,
| |
| ::::: થાય શી ભીડમાં ઠેલંઠેલ!
| |
| :::: નવ ‘આવ’ મને ક્હેવાય,
| |
| ::::: અવરને રસની રેલંછેલ
| |
| ખાલી ખોબે બ્હાર ઊભો છું, અંદર રસની ધાર!
| |
| :::: જગને દીધું ઠામ,
| |
| ::::: અરે, ત્યાં મારો તે શો ભાર?
| |
| :::: આ તે કેવો ડામ?
| |
| ::::: દીધો તેં પોતાને જાકાર!
| |
| હળવે પૂછું : હૈયા, તારો હું જ ન પામું પાર?
| |
| મારાં ઊઘડ્યાં ઉરનાં દ્વાર!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૯}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == મનમાં ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| કોણ રે મારા મનમાં આવી ર્હેતું,
| |
| બ્હારથી એના સૂરનો બાંધી સેતુ?
| |
| જાણું ના તોયે કોઈની આશે
| |
| ::: મીટ માંડી મેં નીરવતાને આરે,
| |
| કોણે રે ત્યાં મિલનપ્યાસે
| |
| ::: ગીત ગાયું આ શૂન્ય સાગરપારે?
| |
| અબૂઝ મારું અંતર આવરી લેતું,
| |
| કોણ રે આવી અકળ કથા ક્હેતું?
| |
| ભીતર આજ તો સભર ભર્યું,
| |
| ::: અંતરઆસન આજ નથી રે ખાલી;
| |
| ભાલ સોહાગનું તિલક ધર્યું,
| |
| ::: અધરે ધરી મિલાપની રે લાલી!
| |
| સંગીત જેનું સારાયે વિશ્વમાં વ્હેતું,
| |
| એની વેદના મારું મન હસીને સ્હેતું!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૭}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == કોઈ બ્હાને ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| કોઈ બ્હાને | |
| ::: હવે મારું મન નહીં માને!
| |
| હવે એને ચહો કે ન ચહો,
| |
| વાત કોઈ કહો કે ન કહો;
| |
| ::: હવે એ તો ધરશે ન ધ્યાને!
| |
| થયું છે શું હુંય તે ન જાણું,
| |
| એ તો બસ ગાય નિજ ગાણું;
| |
| ::: રાતદિન રહે નિજ તાને!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૯}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| | |
| == ફૂલ હો!==
| |
| | |
| <poem>
| |
| ફૂલ હો! | |
| ::: તારાં કેમ કરું રે મૂલ?
| |
| કોઈ ધરે પ્રભુચરણે,
| |
| તુજને કોઈ ધરે નિજ કરણે;
| |
| ::: એમાં કોન ક્હેવી ભૂલ?
| |
| સુગંધ કેવી વેરે,
| |
| તું તો અંગ ને અંતર ઘેરે;
| |
| ::: તારી રંગરંગની ઝૂલ!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૫૦}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == કોઈ શું જાણે? ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| | |
| ::::કોઈ શું જાણે?
| |
| ફૂલકલિની ફોરમ તો એક મલય માણે!
| |
| ::::ભાંગે વજ્જરબંધ,
| |
| :::રે જાગે ફૂલકલિની ગંધ;
| |
| ::::મલકે મંદસુમંદ,
| |
| :::રે મલય છલકે ઉરના છંદ;
| |
| ઊછળે એમાં ઊર્મિઓ શી ઉભય પ્રાણે?!
| |
| ::::કોઈ શું જાણે?
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૬}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == અંધકારે ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| ::::એકલ આકુલ અંધકારે,
| |
| :::વનમાં વ્યાકુલ રાતની રાણી ગંધભારે!
| |
| :::અંગઅંગે એને ફોરમ ફૂટી,
| |
| :::જાણે મનવ્યથાની વાણી છૂટી :
| |
| :::‘કોઈ લ્યો લૂંટી, રે કોઈ લ્યો લૂંટી!’
| |
| :::એકલ એના એ જ ઉચાટે,
| |
| :::ઘેલી ઘેલી ઘૂમે વિજન વાટે.
| |
| :::ફૂલવને આજ કોઈ ન જાશે,
| |
| :::આજ અમાસે કોઈ ન ગાશે;
| |
| :::કોણ ત્યાં એના નેહમાં ન્હાશે?
| |
| :::જ્યારે અંધાર ઓઢીને દુનિયા પોઢી બંધ દ્વારે!
| |
| ::::એકલ આકુલ અંધકારે!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૬}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == કોને કહું? ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| કોને કહું? છું એકલો!
| |
| રૂપની રંગત બધી જોઈ રહું છું એકલો!
| |
| ::: લાલી ઉષાના ઉરથી
| |
| :::: ઊઘડે અને લાજી રહું,
| |
| ::: સંધ્યા તણા સિંદૂરથી
| |
| :::: હું આંખડી આંજી રહું;
| |
| સ્નેહની આ સ્વપ્નલીલા હું લહું છું એકલો!
| |
| ::: રુદ્રનું લોચન દહે
| |
| :::: ક્યારેક તો મધ્યાહ્નમાં,
| |
| ::: મુગ્ધ મારું મન રહે
| |
| :::: ત્યારે રતિના ગાનમાં;
| |
| આભ જેવા આભનો રે ભાર વહું છું એકલો!
| |
| કોને કહું છું એકલો? | |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૫૦}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == કોણ રે ચાલી જાય? ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| એવું કોણ રે ચાલી જાય?
| |
| ભર્યું ભર્યું મારું ભીતર ખાલી થાય!
| |
| ::: સંધ્યાની સ્મિતસુરખી છાઈ,
| |
| :::: નભ ન રહ્યું નીલું;
| |
| ::: એ જ રે રંગીન તેજ ગાઈ
| |
| :::: રહ્યું વિલયનો લય પીલુ;
| |
| અવ હું એકલ અંધાર અંતર ઝીલું!
| |
| મુજને મારો જ સંગ, તે સાલી જાય!
| |
| ::: હળવું મારું હૈયું થાતાં
| |
| :::: પોપચે એનો ભાર;
| |
| ::: મનનું મારું માનવી જાતાં
| |
| :::: સૂનાં સકલ દ્વાર;
| |
| ન્યાળીને મુજ અશ્રુની જલધાર,
| |
| નભનું તારકવૃન્દ રે મ્હાલી જાય!
| |
| એવું કોણ રે ચાલી જાય?
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૭}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == કોણ રે હસી જાય? ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| | |
| એવું કોણ રે હસી જાય?
| |
| જાણે ચાંદમુખીનો વાદળઘેરો ઘૂંઘટ ખસી જાય!
| |
| ::: નીંદભૂલી બે નેન રોઈ
| |
| :::: ને મનમાં મૌન છવાયું,
| |
| ::: પૂનમમાંય મેં અમાસ જોઈ
| |
| :::: તે ગીત ન એક ગવાયું;
| |
| એવી અંતરસૂની એકલતાની વચમાં વસી જાય!
| |
| ::: મેઘલી રાતને પાલવ મેલે
| |
| :::: રે કોણ ઉષાની કોર?
| |
| ::: ભીતરનાં સૌ દ્વાર ઠેલે
| |
| :::: રે બ્હાર કોનો કલશોર?
| |
| આતમના મુજ અણુઅણુમાં કોણ રે ધસી જાય?
| |
| એવું કોણ રે હસી જાય?
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૭}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == હે મુજ પ્રીતિ ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| :::હે મુજ પ્રીતિ,
| |
| તવ ઉદયે ઉજ્જ્વલ ઉરની ક્ષિતિ!
| |
| ::જે વિરાટ વ્યોમે વસતું,
| |
| ::લઘુક શી ભોમે લસતું,
| |
| ::ને રોમે રોમે હસતું;
| |
| ::એ સૌની મુજ પ્રાણે,
| |
| આજ અજાણે, પ્રગટી રે સ્વરગીતિ!
| |
| | |
| ::નયનતેજની તરુણા,
| |
| ::અધરરંગની અરુણા,
| |
| ::એ તવ અંતરકરુણા!
| |
| ::અવ છે તૃપ્તિ, તૃષા ના;
| |
| આજ ઉષાના ઉત્સવની શુભ મિતિ!
| |
| :::હે મુજ પ્રીતિ!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૮}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == કોણ રતિના રાગે? ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| | |
| કોણ રતિના રાગે, | |
| ::: રે મન મન્મથ જેવું જાગે?
| |
| :: જે ભસ્મીભૂત, મૃત, રુદ્રનયનથી;
| |
| :: એ અવ શિશિરશયનથી
| |
| ::: જાગે વસંતના વરણાગે!
| |
| :: એના શ્વાસે શ્વાસે
| |
| :: વાગે મલયાનિલની વાંસળીઓ,
| |
| :: એના હાસવિલાસે
| |
| :: જાગે કેસૂડાંની કૈં કળીઓ;
| |
| ::: રે વન નન્દનવન શું લાગે!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૫૦}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == પ્રથમ મિલનની ભૂમિ ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| રે આ પ્રથમ મિલનની ભૂમિ,
| |
| પલાશપિયુને પ્રથમ અહીં રે મલયલહર ગૈ ચૂમી!
| |
| ::: ડાલ ડાલ પર પંચમસ્વરમાં
| |
| :::: કોયલ અહીં કૂજેલી,
| |
| ::: જ્યારે કોયલ અહીં કૂજેલી,
| |
| ::: અબીલ ગુલાલ લઈને કરમાં
| |
| :::: વસંત અહીં પૂજેલી,
| |
| ::: જ્યારે વસંત અહીં પૂજેલી,
| |
| ઝરમર ઝરમર કૈંક પૂનમની રાત અહીં રે ઝૂમી,
| |
| :: જ્યારે કૈંક પૂનમની રાત અહીં રે ઝૂમી;
| |
| :: અહીં અવનિ પર ઊતરી આવી
| |
| :::: અમરાપુરી વસેલી,
| |
| ::: ત્યારે અમરાપુરી વસેલી,
| |
| :: ‘સુધા અવરને અવ ના પાવી’
| |
| :::: એવું સ્હેજ હસેલી,
| |
| ::: ત્યારે એવું સ્હેજ હસેલી,
| |
| આશાઓની કૈંક અપ્સરા નન્દનવનમાં ઘૂમી,
| |
| ત્યારે કૈંક અપ્સરા નન્દનવનમાં ઘૂમી!
| |
| રે આ પ્રથમ મિલનની ભૂમિ!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૫૦}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| | |
| == પ્રાણપ્રિયાનું આંગણ ==
| |
| <poem>
| |
| :::રે આ પ્રાણપ્રિયાનું આંગણ,
| |
| ફરી ફરીને અહીં ભૂલ્યો રે અહીં ફૂલ્યો રે ફાગણ!
| |
| | |
| :::: અહીં મંદારે મૃદુલ શયન,
| |
| ::::: રે મોહક ફૂલનો ફાલ;
| |
| :::: મહાકાળ પણ મુગ્ધનયન
| |
| ::::: અહીં પોઢ્યો છે ચિરકાલ,
| |
| સ્નેહસ્વપ્નની સૃષ્ટિ અહીં અવ સોહે અમર સુહાગણ!
| |
| | |
| :::: મનસિજે અહીં પ્રથમ જ પુષ્પિત
| |
| ::::: ધનુ પર શર સંધાન
| |
| :::: સાધ્યું, ને અહીં પ્રથમ જ સસ્મિત
| |
| ::::: રતિને લાધ્યું ગાન;
| |
| હસી હસી જેનાં ઝેર પીએ એવી અહીં ડસી રે નાગણ!
| |
| રે આ પ્રાણપ્રિયાનું આંગણ!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૫૦}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == મિલનમોરલી ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| વૃન્દાવનની વાટે રે, કોઈ મિલનમોરલી વાય,
| |
| જમુનાજલને ઘાટે રે કોઈ ગોપી ઘેલી થાય!
| |
| | |
| ::: મોરલીએ મનડાની વાણી,
| |
| :::: સુણ્યા વિણ ર્હેવાય?
| |
| ::: કાલિન્દીનાં કાળાં પાણી
| |
| :::: અંગે શીદ સ્હેવાય?
| |
| | |
| વનને કાંટે કાંટે રે, કોઈ બિછાત ફૂલની છાય,
| |
| ફૂલમારગને ફાંટે રે, એનો જીવ વીંધાતો જાય!
| |
| | |
| ::: કુંજગલીને દ્વારે દ્વારે
| |
| :::: ઢૂંઢી વળ્યાં બે નેણ,
| |
| ::: કદંબવનને ક્યારે ક્યારે
| |
| :::: વણઉત્તરનાં વેણ;
| |
| શીતલ સૂરની છાંટે રે, કોઈ વરસી રહ્યું છે લાય,
| |
| નેહનદીને ઘાટે રે, એનું અંગ અગનમાં ન્હાય!
| |
| | |
| ::: છલછલ એનાં અસુવન નીરે
| |
| :::: વિરહાનલ શીદ ઠારે?
| |
| ::: મન્દ્રમદીર ને મંદ સમીરે
| |
| :::: ભીતર મરતું ભારે!
| |
| મોરલીધરને માટે રે, એ તો નિજમાં આજ ન માય,
| |
| હૈયા કેરે હાટે રે, વણમૂલ વેચાવા ચ્હાય!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૮}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == હરી ગયો ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| :::હરિવર મુજને હરી ગયો!
| |
| મેં તો વ્હાલ કીધું ન્હોતું ને તોયે મુજને વરી ગયો!
| |
| | |
| ::: અબુધ અંતરની હું નારી,
| |
| :::: હું શું જાણું પ્રીતિ!
| |
| ::: હું શું જાણું કામણગારી
| |
| :::: મુજ હૈયે છે ગીતિ!
| |
| એ તો મુજ કંઠે નિજ કરથી વરમાળા રે ધરી ગયો!
| |
| | |
| ::: સપનામાંયે જે ના દીઠું
| |
| :::: એ જાગીને જોવું!
| |
| ::: આ તે સુખ છે કે દુ:ખ મીઠું?
| |
| :::: રે હસવું કે રોવું?
| |
| ના સમજું તોયે સ્હેવાતું એવું કંઈ એ કરી ગયો!
| |
| હરિવર મુજને હરી ગયો!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૮}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == એટલો ર્હેજે દૂર ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| :::સાંભળું તારો સૂર,
| |
| ::સાંવરિયા, એટલો ર્હેજે દૂર!
| |
| ગોપી ને ગોપની વચ્ચે સજોડલે
| |
| :: ભલે તું રાસ ના ખેલે,
| |
| વનને વિજન તું મારે અંબોડલે
| |
| :: ભલે કદંબ ના મેલે;
| |
| તારી તે મોરલીને સૂર,
| |
| સાંવરિયા, મેં તો મેલ્યું છે મારું ઉર!
| |
| સૂરની સંગાથ મારાં સમણાંનો સાર
| |
| ::: ને સઘળો સંસાર મેં તો બાંધ્યો,
| |
| એમાં તો મુજને આ જગથીયે પાર
| |
| ::: રે એવો કો સૂરલોક લાધ્યો;
| |
| હવે જાશે મથુરાપુર?
| |
| સાંવરિયા, થાશે તું કંસથીયે ક્રૂર?
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૮}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == ક્ષણ હસવું, ક્ષણ રડવું ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| ક્ષણ હસવું, ક્ષણ રડવું; | |
| પૃથ્વી વિણ ક્યાં જડવું?
| |
| | |
| સ્વર્ગમહીં નહીં, અહીં સુખદુ:ખે
| |
| ::: જનમ જનમ રે જીવું;
| |
| પાય જગત જે, હસતે મુખે
| |
| ::: સકલ હોંસથી પીવું,
| |
| કંઈ મીઠું, કંઈ કડવું!
| |
| | |
| સ્વર્ગંગાને ક્યાંય નથી રે
| |
| ::: જમુનાનો જળઘાટ,
| |
| નન્દનવનની માંહ્ય નથી રે
| |
| ::: મથુરાપુરની વાટ;
| |
| વ્રજ વિણ રે સૌ અડવું!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૯}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == શીદ કંપે? ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| ‘આવડું તે શીદ કંપે? રે પોયણી, આવડું તે શીદ કંપે?’
| |
| ‘તારોયે જીવ ના જંપે! રે ચંપા, તારોયે જીવ ના જંપે!’
| |
| ‘તું તે શું જાણે પ્રીત, રે ચંપા, તું તે શું જાણે પ્રીત!
| |
| ભમરો ગુંજે ગીત, રે ચંપા, ભમરો ગુંજે ગીત!
| |
| લળી લળીને લજવે રે, મને લળી લળીને લજવે;
| |
| મુખથી દેતો ડંખ રે, આછો મુખથી દેતો ડંખ,
| |
| વીંજણે ઢાળે પંખ રે, પાછો વીંજણે ઢાળે પંખ;
| |
| વળી વળીને પજવે રે, મને વળી વળીને પજવે!
| |
| સુખની સોડમાં સૂએ, રે ચંપા, સુખની સોડમાં સૂએ!
| |
| તોય તું શીદને રુએ? રે ચંપા, તોય તું શીદને રુએ?!’
| |
| ‘તું તે શું જાણે પ્રીત, રે પોયણી, તું તે શું જાણે પ્રીત!
| |
| ભમરો ભૂલે ભીંત, રે પોયણી, ભમરો ભૂલે ભીંત!
| |
| મારે તે રૂપરંગવાસ રે, અંગમાં મારે તે રૂપરંગવાસ,
| |
| સૌની કને ભરમાય રે, ભમરો સૌની કને ભરમાય;
| |
| મારી કને શરમાય રે, ભમરો મારી કને શરમાય,
| |
| ના’વે રે મારી પાસ રે, રંગમાં ના’વે રે મારી પાસ!
| |
| તારી તે સોડમાં સંપે, રે પોયણી, તારી તે સોડમાં સંપે,
| |
| તોય તું આવડું કંપે, રે પોયણી, તોય તું આવડું કંપે?!’
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૭}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == કૂવાને કાંઠડે ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| દીઠી કૂવાને કાંઠડે,
| |
| ::: રે એને કૂવાને કાંઠડે દીઠી!
| |
| ઓઢી આછેરી ઓઢણી રાતી,
| |
| એની કાંચળીમાં કાયા ન માતી;
| |
| કોણ જાણે કોનીયે લગનીમાં લાવણી ગાતી!
| |
| કોઈ કેસરિયા છેલના છોગાને સમણે,
| |
| ચડતી જુવાની જાણે રંગતમાં રમણે;
| |
| ::: મેંદીની મ્હેક શી મીઠી,
| |
| ::: રે એને કૂવાને કાંઠડે દીઠી!
| |
| કીકીએ કામણનું કાજળ આંજી,
| |
| એની પાંપણ ઢળે છે લાજી લાજી;
| |
| એના મુખની મરકથી પૂનમની રાત થાય રાજી!
| |
| તાકી તાકીને જુએ કાળ જાણે કહાનજી,
| |
| રાધા શી એણે રંગભીને તે વાન જી
| |
| ::: ચોળી ચંદનની પીઠી;
| |
| :: રે એને કૂવાને કાંઠડે દીઠી!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૬}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == મન ભલે ના જાણું ==
| |
| | |
| <poem>
| |
| તારું મન ભલે ના જાણું,
| |
| અજાણ એવો તોય હું એને મન ભરીને માણું!
| |
| | |
| દૃગમહીં આતુર ને અનિમિષ રહી જે દીપી,
| |
| ઊકલે નહીં ઉરને એવી તેજની તરલ લિપિ,
| |
| સ્વરમાં એના ગાઉં છું તોયે નિત હું નવું ગાણું!
| |
| | |
| પાલવની પછવાડે એવું શું રે તું સંતાડે?
| |
| અંતર તો હા પાડે તોયે આવતું કશુંક આડે!
| |
| એટલું તો હું તોયે જાણું કે પ્રેમનું છે આ ટાણું!
| |
| તારું મન ભલે ના જાણું!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૮}} <br>
| |
| </poem>
| |
| | |
| == હો રે લજામણી == | |
| | |
| <poem>
| |
| હો રે હો રે લજામણી, તારો તે ઘૂમટો મેલ,
| |
| હો રે હો રે પદમણી, છલકે છો રૂપની હેલ!
| |
| રૂપની કો ચન્દની રે તારે તે ઘૂમટે
| |
| ::: ને ચિત્તનો ચકોર એને ચ્હાય,
| |
| જોને, અંતર મારું આંખોમાં ઊમટે
| |
| ::: ત્યાં વચમાં તું વાદળી ન લાય;
| |
| હો રે હો રે લજામણી, આઘી અમાસને ઠેલ,
| |
| હોરે હોરે પદમણી, પૂનમની ચંદની રેલ!
| |
| હેતને હિલ્લોળે શું જોબનનું જોર,
| |
| ::: તારી નૈયા છો નાચતી જાય!
| |
| હૈયાં ના હાથ રહે એવો છે તોર,
| |
| ::: તોય ઝંઝામાં ઝોલાં ખાય;
| |
| હો રે હો રે લજામણી, સમદરની સંગાથે ખેલ,
| |
| હો રે હો રે પદમણી, માણી લે મોજાની સ્હેલ!
| |
| | |
| {{સ-મ|૧૯૪૪}} <br>
| |
| </poem>
| |
