@@ Line 1: / Line 1: @@
+{{#seo:
+|title_mode= replace
+|title= કમલ વોરાનાં કાવ્યો - Ekatra Foundation
+|keywords= ગુજરાતી કવિતા, કમલ વોરાનાં કાવ્યો, કમલ વોરા, સેજલ શાહ, અનુઆધુનિક ગુજરાતી સાહિત્ય
+|description=This is home page for this wiki
+|image= 4_Kamal_Vora_Kavya_Title.jpg
+|image_alt=Wiki Logo
+|site_name=Ekatra Foundation
+|locale=gu-IN
+|type=website
+|modified_time={{REVISIONYEAR}}-{{REVISIONMONTH}}-{{REVISIONDAY2}}
+}}
 {{BookCover
-|cover_image = File:4 Kamal Vora Kavya Title.jpg
+|cover_image = File:4_Kamal_Vora_Kavya_Title.jpg
 |title = કમલ વોરાનાં કાવ્યો<br>
 |editor = સેજલ શાહ<br>
 }}
+{{Box
+|title = પ્રારંભિક
+|content =
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ|‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/પ્રારંભિક|પ્રારંભિક]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/સંપાદકીય|સંપાદકીય]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/કમલ વોરાનાં કાવ્યો|કમલ વોરાનાં કાવ્યો]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/સર્જક-પરિચય|સર્જક-પરિચય]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/કૃતિ-પરિચય|કૃતિ-પરિચય]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/સંપાદક-પરિચય|સંપાદક-પરિચય]]
+}}
-* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/પ્રારંભિક | પ્રારંભિક]]
+{{Box
+|title = અનુક્રમ
+|content =
-== વાયકાઓ ==
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/1 વાયકાઓ|1 વાયકાઓ]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/2 ગાંધી ૧૫૦|2 ગાંધી ૧૫૦]]
-<poem>
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/3 જુઠ્ઠાણાં|3 જુઠ્ઠાણાં]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/4 વૃદ્ધો હાંફી ગયા છે|4 વૃદ્ધો હાંફી ગયા છે]]
-'''એક'''
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/5 વૃદ્ધો સમય પસાર કરવા|5 વૃદ્ધો સમય પસાર કરવા]]
-વા વાયો નહોતો
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/6 વૃદ્ધો જાણે છે|6 વૃદ્ધો જાણે છે]]
-નળિયું ખસ્યું નહોતું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/7 એક હતું ધંગલ|7 એક હતું ધંગલ]]
-તે છતાંય કૂતરું તો ભસ્યું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/8 એક વૃદ્ધને|8 એક વૃદ્ધને]]
-એક પાછળ બીજું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/9 એક વૃદ્ધ ડોસો|9 એક વૃદ્ધ ડોસો]]
-બીજા ભેગાં બાર
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/10 વૃદ્ધ થવું-ન થવું|10 વૃદ્ધ થવું-ન થવું]]
-બારમાં ભળ્યું ટોળું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/11 એક ઇસમ|11 એક ઇસમ]]
-ટોળું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/12 વૃદ્ધો|12 વૃદ્ધો]]
-પૂંછડાં પટપટાવતું એક સૂરે
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/13 કેડેથી નમી ગયેલી ડોસીને દેખી|13 કેડેથી નમી ગયેલી ડોસીને દેખી]]
-કંઈ ભસ્યું કંઈ ભસ્યું કંઈ ભસ્યું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/14 છોકરો|14 છોકરો]]
-અને કરડ્યુંં
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/15 છે...ને... એક વખત હતો ડોસો|15 છે...ને... એક વખત હતો ડોસો]]
-કરડી કરડી કરડીને
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/16 એક હતો ડોસો એને બે ડોસી|16 એક હતો ડોસો એને બે ડોસી]]
-ફાડી ખાધું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/17 એક વૃદ્ધ|17 એક વૃદ્ધ]]
-પીધું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/18 ખખડધજ*|18 ખખડધજ*]]
-રાજ કીધું.
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/19 જમ ઘર ભાળતો નહીં અને|19 જમ ઘર ભાળતો નહીં અને]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/20 એ ખુરશી પર બેઠો હોય અને|20 એ ખુરશી પર બેઠો હોય અને]]
-'''બે'''
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/21 રસ્તો ઓળંગી જવા માટે|21 રસ્તો ઓળંગી જવા માટે]]
-વા વાયો
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/22 એને ખબર પડતી નહોતી|22 એને ખબર પડતી નહોતી]]
-નળિયું ખસ્યું નહોતું.
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/23 નવ્વાણુ વૃદ્ધો|23 નવ્વાણુ વૃદ્ધો]]
-તે દેખીને
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/24 અનેકએક|24 અનેકએક]]
-કૂતરું ભસ્યું નહોતું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/25 લખતાં લખતાં|25 લખતાં લખતાં]]
-ઊભા ઊભા પૂંછડી પટપટાવતું હતું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/26 વાગીશ્વરીને|26 વાગીશ્વરીને]]
-એક પાછળ બીજું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/27 વર્તુળ|27 વર્તુળ]]
-બીજા ભેગાં ચાર
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/28 અંતરો|28 અંતરો]]
-બારમાં ભળ્યું ટોળું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/29 બજારમાં|29 બજારમાં]]
-ટોળું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/30 કશું ખોવાતું નથી|30 કશું ખોવાતું નથી]]
-ઝનૂની ઝડપે
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/31 જાદુગર|31 જાદુગર]]
-પૂછડાં પટપટાવતું હતું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/32 ઘેટાળાં ઘોડાં*|32 ઘેટાળાં ઘોડાં*]]
-વા વેગભર વાતો હતો.
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/33 પતંગિયા પાછળ દોડતો છોકરો|33 પતંગિયા પાછળ દોડતો છોકરો]]
-નહોતું ખસ્યું તે નળિયું ફંગોળાયું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/34 આઠ પતંગિયાં|34 આઠ પતંગિયાં]]
-ગડગોથાં ખાતું ઠીકરાં થતું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/35 ભીંત|35 ભીંત]]
-પછડાયું કૂતરાંનાં લમણાં પર
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/36 ભીંત|36 ભીંત]]
-લોહીલુહાણ ટોળું
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/37 ભીંત|37 ભીંત]]
-તેમ છતાં
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/38 કાગળ|38 કાગળ]]
-પટપટાતાં પૂંછડાંથી
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/39 ટોળું|39 ટોળું]]
-વામાં
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/40 ટ્રેન|40 ટ્રેન]]
-કંઈ વેગ કંઈ વેગ કંઈ વેગ
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/41 કાગડો|41 કાગડો]]
-ભરતું હતું.
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/42 સાતતાળી રમતાં|42 સાતતાળી રમતાં]]
+* [[કમલ વોરાનાં કાવ્યો/43 કમલ વોરાના કાવ્યસંગ્રહ :|43 કમલ વોરાના કાવ્યસંગ્રહ :]]
-'''ત્રણ'''
+}}
-વા વાયો નહોતો
-છતાં નળિયું ખસ્યું
-ને તે દેખીને કૂતરું ભસ્યું
-ભસતાં ભસતાં
-આગળપાછળ જોતું રહ્યું
-પણ બીજું કૂતરું આવ્યું નહીં.
-પાસે આવીને ઊભું નહીં
-ભસ્યું નહીં.
-એક કૂતરું
-એકલું એકલું
-બસૂરું
-ભસતું રહ્યું ભસતું રહ્યું ભસતું રહ્યું
-હાંફી ગયું
-ઢળી પડ્યું
-વા વાયો નહીં
-નહોતા વાતા વામાં
-નળિયું ઊડી ગયું...
-'''ચાર'''
-વા વાયો
-નળિયું ખસ્યું
-તે દેખીને
-કૂતરું ભસ્યું નહીં.
-કૂતરું ભસ્યું નહીં? કારણ?
-કારણ કૂતરું હતું જ નહીં
-કૂતરું જ નહોતું?
-નહોતું
-હતી કેવળ
-નહોતું તે કૂતરું ભસ્યાની
-વાયકાઓ
-વાને ઘોડે ઊડતી
-કંઈ વાયકાઓ કંઈ વાયકાઓ કંઈ વાયકાઓ
-નળિયું ખસ્યું
-કે નળિયનું ન ખસ્યું
-તેની વાત તો
-વાયકાઓમાં હતી જ નહીં.
-'''પાંચ'''
-એક એવીય વાયકા છે :
-વા વાતો નહોતો
-નળિયું નહોતું
-અને કૂતરું તો શું
-કૂતરાંનું પૂછડુંય નહોતું
-હતું એક ગામ
-ગામમાં હતું
-ગામના
-કોઈ નવરાનું નખ્ખોદ
-કોઈ ગાંડાનું ગપ્પું
-હતી કોઈ અવળાની અવળાઈ
-કોઈ ઘેલસફાની ઘેલાઈ
-અને ગામ આખામાં હતી
-વા વાયાની
-નળિયું ખસ્યાની
-કૂતરું ભસ્યાની
-કંઈ ધમાધમ કંઈ ધમાધમ કંઈ ધમાધમ
-</poem>
-== ગાંધી ૧૫૦ ==
-<poem>
-'''૧'''
-બાપુ!
-હું, તમારો આંગળિયાત,
-સત્ય શું છે
-તે જાણું છું;
-પણ આચરી શકતો નથી.
-અસત્યને
-તિરસ્કારું છું,
-પણ તજી શકતો નથી.
-તમે સત્યના કર્યા,
-હું ધિક્કારના પ્રયોગોમાં
-ગરક છું.
-'''૨.'''
-ધાર્યું નહોતું કે
-મારું જીવન તે મારી વાણી
-ગોખાવતાં ગોખાવતાં
-ચતુર વાણિયાની જેમ,
-તમે એકાએક પરીક્ષા લેશો, બાપુ!
-હૈયે હતું, હોઠે આવ્યું :
-મારી વાણી
-તે મારુંં જીવન.
-'''૩.'''
-સોયના પૂળામાં
-ખોવાઈ ગયેલું એકાદ તણખલું, સૂકું કે કૂણું
-શોધતાં શોધતાં
-લોહિયાળ કરી નાખેલ આ હાથે,
-કઈ રીતે મેળવું
-તમારો હાથ, બાપુ?!
-'''૪.'''
-મિસ્ટર ગેન્ઢી
-વી આર કાઇન્ડ ઓફ ડન વિથ યુ
-યુ મે લીવ અસ નાઉ
-નાઉ વી એક્ઝિસ્ટ ઇન ડિજિટલ વર્લ્ડ વ્હેર
-નથિંગ ઇઝ રિયલ નથિંગ અનરિયલ આઇધર
-ન તો સત્યનો જય ન અસત્યનો પરાજય
-ઇન ફેક્ટ નો ટ્રૂથ એન્ડ નો લાઇ્ઝ
-ઓન્લી એ સ્પેક્ટકલ ઓફ વાયોલન્સ
-વિથ લાઇવ વિઝ્યુઅલ્સ
-નોન-વાયોલન્સ ઇઝ ઓલ જન્ક, મિસ્ટર ગેન્ઢી!
-નો ક્લીનલિનેસ નો ગોડલિનેસ
-એવરીથિંગ કલરફુલ એન્ડ ઇન્સ્ટન્ટ
-ઇન્સ્ટન્ટ ડાયરેક્ટ ટ્રાન્સફર
-ફોર અ બિલિયન કન્ટ્રીમેન
-હેન્સ નો નીડ ઓફ કરન્સી એટ ઓલ
-સોરી, નો પ્લેસ ફોર યુ મિસ્ટર ગેન્ઢી
-શ્યોરલી વી આર થેંકફુલ ટુ યુ
-બટ,
-બટ, ટાઇમ ટુ એક્ઝિટ ધ નેશન, ડિયર ફાધર!
-ઇન ફેક્ટ વી ગાઈઝ્ કેન હેલ્પ
-એન્ડ ડિલિટ યુ
-વિથ એ ટચ ઓફ ધ ફિંગર, બાપુ!
-'''૫'''
-સત્યથી ભિન્ન કોઈ પરમેશ્વર નથી
-સત્યરૂપી સૂરજનું સંપૂર્ણ દર્શન
-સંપૂર્ણ અહિંસા વિના શક્ય નથી
-વ્યાપક સત્યનારાયણના પ્રત્યક્ષ દર્શનને સારુ
-જીવમાત્રની પ્રત્યે
-આત્મવત્ પ્રેમની પરમ આવશ્યકતા છે
-આત્મશુદ્ધિ વિના
-અહિંસાધર્મનું પાલન સર્વથા અસંભવિત છે
-સત્યમય થવાને સારું અહિંસા
-એ જ એક માર્ગ છે
-પણ આ શુદ્ધિનો માર્ગ વિકટ છે.*
-આ લખી રહ્યો છું તે કાગળ,
-કાગળ પર અક્ષરો પાડતી કલમ,
-કલમને પકડતો
-અશુદ્ધ છે.
-હાથમાં સ્નાયુઓનો સંચાર,
-રગોમાં ધબકતું લોહી,
-લોહીને ધકેલતું હૃદય - અશુદ્ધ
-ચેતના અશુદ્ધ છે.
-સાધન-શુદ્ધિનો તમારો આગ્રહ, બાપુ!
-દોઢ સદીએય
-મને તમારાથી છેટો રાખે છે!
-* ગાંધીજીની આત્મકથાના ‘પૂર્ણાહુતિ’ પ્રકરણમાંથી ઉદ્ધૃત.
-'''૬.'''
-જીવી જીવીને
-માણસ સો શરદ જીવે,
-તમે તો દોઢસોને આંબી ગયા, વહાલા બાપુ!
-હાઉં, બહુ થયું, હવે સિધાવો
-તમારો રહ્યોસહ્યો ઓછાયો
-હજુ, ક્યારેક ક્યારેક
-અણધાર્યો જ વચ્ચે આવી જઈ
-અમારાં તાંડવોનો લય
-ભંગ કરી નાખે છે.
-ત્યારે, થોડી વાર અમે ઘાંઘાં થઈ
-સૂધબૂધ ખોઈ બેસીએ છીએ.
-પણ ફરી,
-ફરી અમારાં વિચાર, વાણી. વર્તનમાં
-પ્રકૃતિ પ્રત્યે
-પશુ પ્રત્યે
-મનુષ્ય પ્રત્યે
-ઝેરી વીજળીઓ ફૂંફાડા મારે છે.
-હિંસાહારી, હિંસાચારી, હિંસાકારીના આ હાથે
-છેલ્લો કટોરો પી જાઓ,
-જાઓને હવે, બાપુ વહાલા!
-</poem>
-== '''જુઠ્ઠાણાં''' ==
-<poem>
-'''૧'''
-મનુષ્ય માત્રને
-જીવવા માટે
-હવા, પાણી, ખોરાક
-અને જુઠ્ઠાણાં
-જરૂરી છે.
-'''૨'''
-જુઠ્ઠાણાં
-હૈયે...
-હોઠે બોલાશમાં બોલમાં
-શબ્દના અર્થહીન પોલાણમાં
-ચુંબનમાં આલિંગનમાં
-હાથમાં હસ્તધૂનનમાં મુઠ્ઠીમાં ચપટીમાં
-હથેળીની રેખામાં
-કીકીઓ ફરતે રતાશમાં ઝબકતાં ઝબૂકતાં
-કર્ણોપકર્ણમાં
-શ્વાસમાં ઉચ્છ્વાસમાં
-કોષમાં કોષકોષમાં
-રક્તમાં ધબકારમાં
-ખાટાં ખારાં ખરબચડાં
-તૂરાં કાળાં ગળચટાં
-ગંધાતાં કોહવાતાં ફુગાતાં
-ફૂલતાં ફાલતાં
-નિતનવાં નક્કોર જુઠ્ઠાણાં
-ખદખદ ખદખદ ખદખદતાં...
-'''૩'''
-મુશ્કેલી એ નથી કે
-જુઠ્ઠાણાં જોઈબોલીસાંભળી જોઈબોલીસાંભળીને
-આપણને એ જુઠ્ઠાણાં જ લાગતાં નથી કે
-જુઠ્ઠાણાં ચલાવતાં ચલાવતાં
-આપણે એને કોઠે પડી જઈએ છીએ
-મુશ્કેલી એય નથી
-આપણે ધીમે ધીમે જૂઠને ઓળખતાં જ
-અટકી જઈએ છીએ
-ખરી મુશ્કેલી એ થતી હોય છે કે
-આપણને ખબર ન પડે તેમ
-આપણે એના બંધાણી થઈ જઈએ છીએ
-આપણને તલપ લાગે છે
-આપણે ઘાંઘા ઘાંઘા થઈ જઈએ છીએ
-અને ત્યારે તરતોતરત ત્યારે જ
-જુઠ્ઠાણાં ખરેખર આપણી વહારે પણ ધાય છે
-'''૪'''
-કરાલવદનાં જુઠ્ઠાણાં
-હાથમાં ખડગ-તલવાર લઈ
-વાઘો પર સવાર
-લપલપતી જીભે કાળો અગ્નિ વેરતાં
-નીકળી પડ્યાં છે
-હવા ચીરતાં
-વનસ્પતિ વહેરતાં વસ્તી વધેરતાં...
-પરખાતાં નથી
-દેખાતાં નથી પકડાતાં નથી
-અલગ થઈ જતા ધડને પીડા નથી
-રઝળી પડેલા માથાને જાણ નથી
-નિકંદન વળી ગયેલ આખું વિશ્વ
-એમનાં ખુલ્લાં મોંમાં
-સમાઈ ગયું છે
-'''૫'''
-ઊગમણે
-રાતા ટશિયા ફૂટે અને
-ચોમેર
-હળવે હળવે પથરાતાં જતાં
-અજવાળાં જેવાં
-ઝળહળ ઝળાંહળાંહળ જુઠ્ઠાણાં હેઠળ
-સચરાચર
-દટાતું દટાતું...
-દટાઈ જાય
-</poem>
-== વૃદ્ધો હાંફી ગયા છે ==
-<poem>
-વૃદ્ધો
-હાંફી ગયા છે.
-વન વચોવચ
-અંધારાએ એમને ઘેરી લીધા છે
-ફફડતા ઉચ્છ્વાસો
-ફાનસના
-રાખોડી અજવાળાને
-વીંટળાઈ વળ્યા છે
-છાતીનો થડકાર
-ખભે ઝૂલતી મશકમાં ઊછળી પડતા
-પાણીના અવાજ સાથે
-અફળાયા કરે છે
-ભોંકાય છે એકધારાં
-ઝાડી ઝાડવાં કાંટા સુક્કાં પાંદડાં
-પથરા ધૂળ ઢેફાં
-ક્યાંક
-હલબલી ઊઠતી ડાળોમાં
-આગિયા ઝગી જાય
-કે ઝાંખરાંમાં બોલી ઊઠે તમરાં
-પણ
-વૃદ્ધો
-જાણે છે
-અંધારું અપાર છે
-પાર
-હોય ન હોય,
-વન વિશાળ છે
-ચુપકીદી અતાગ છે
-ને વૃદ્ધો
-થાકી ગયા છે
-</poem>
-<br>
+[[Category:કવિતા]]
-<center>&#9724;</center>
+[[Category:અનુઆધુનિક ગુજરાતી કાવ્યસંપદા શ્રેણી]]
-<br>

કમલ વોરાનાં કાવ્યો: Difference between revisions

Latest revision as of 18:23, 27 November 2025

પ્રારંભિક

અનુક્રમ

Navigation menu

Search