સાહિત્યચર્યા

સાહિત્યચર્યા

નિરંજન ભગત

નિવેદન

‘સ્વાધ્યાયલોક’ના આઠ ગ્રંથો ૧૯૯૭માં પ્રગટ થયા હતા. એમાં ૧૯૫૧થી ૧૯૯૬ લગીનાં સાડા ચાર દાયકાના દીર્ઘ સમયનાં લખાણો પ્રસ્તુત થયાં હતાં. એથી એ આઠ ગ્રંથોમાં વિષયના સંદર્ભમાં વિભાગ-વ્યવસ્થા કરવાનું શક્ય હતું. ‘સાહિત્યચર્યા’માં ૧૯૯૭ પૂર્વેનાં લખાણોમાંથી અને ૧૯૯૭થી આજ લગીનાં લખાણોમાંથી કેટલાંક લખાણો પ્રગટ થયાં છે. એથી એમાં વિષયના સંદર્ભમાં વિભાગ-વ્યવસ્થા કરવાનું શક્ય નથી. ‘સ્વાધ્યાયલોક’ના ‘નિવેદન’માં આ અંગેનો ઇશારો હતો. એથી વિવિધ સાહિત્યિક વિષયનાં લખાણો ‘સ્વાધ્યાયલોક-૯’ શીર્ષકથી નહિ, પણ ‘સાહિત્યચર્યા’ શીર્ષકથી અહીં પ્રગટ થાય છે. ‘સ્વાધ્યાયલોક’નાં લખાણોની લખાવટ, એમાંનાં પુનરાવર્તનો, અવતરણો આદિ અંગે એ શ્રેણીના ‘નિવેદન’માં જે નોંધ હતી એ ‘સાહિત્યચર્યા’નાં લખાણો અંગે પણ એટલી જ પ્રસ્તુત છે. હજુ પણ સામયિકોમાંથી કેટલાંક લખાણો સુલભ થયાં નથી, તો કેટલાંક લખાણો અપૂર્ણ રહ્યાં છે. એ સૌ લખાણોએ ભવિષ્યમાં પ્રકાશન માટે પ્રતીક્ષા કરવી રહી. ‘સાહિત્યચર્યા’માંનાં કેટલાંક લખાણો વિવિધ સામયિકોમાં પ્રસિદ્ધ થયાં હતાં.એ સૌ સામયિકોના તંત્રીઓ-પ્રકાશકોનો અહીં એક સાથે આભાર માનું છું. - નિરંજન ભગત

---

• પ્રારંભિક
• કવિની સામાજિક ભૂમિકા
• વિદાયવચન
• સર્જકની સ્વતંત્રતા
• કાયદો નહિ, કવિતા
• પેરિક્લીસને પ્રગટ કરો!
• વ્યવહારપુરુષો અને સાહિત્ય
• સિડ્નીની સહાનુકંપા
• બાયરનનું સાહસ
• કીટ્સની છન્દ-પ્રતિભા
• ટેનિસન
• લોકહૃદયમાં હાર્ડી
• બ્લૅન્ક વર્સ
• ફ્રી વર્સ
• પરમેશ્વરનો પ્રતિસ્પર્ધી
• ઇંગ્લંડ અને ભારત
• થિયોક્રિટસ
• ફ્રેન્ચ સાહિત્ય
• શાર્લ બોદલેર
• ત્રિસ્તાં ઝારા
• પિરાન્દેલોની નાટ્યપ્રતિભા
• એડવર્ડ ટેઇલર
• અમરત્વનો સંચય
• અમેરિકા અને ભારત

• પરમેશ્વરની પ્રયોગશાળા
• ‘મા’ – એકાક્ષરી મંત્ર
• પથેર પાંચાલી’ : જોયા વિના કેમ જિવાય?
• ગુરુ-શિષ્ય સંવાદ
• તુ ફુ
• જપાન અને અમેરિકા
• કલાકારની દૃષ્ટિ

---