મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા/૪૧.પ્રેમાનંદ: Difference between revisions
Jump to navigation
Jump to search
MeghaBhavsar (talk | contribs) No edit summary |
Shnehrashmi (talk | contribs) No edit summary |
||
| (4 intermediate revisions by one other user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{SetTitle}} | {{SetTitle}} | ||
{{Heading|૪૧.પ્રેમાનંદ| | {{Heading|૪૧.પ્રેમાનંદ|}} | ||
{{Poem2Open}} | {{Poem2Open}} | ||
ગુજરાતીના આ સર્વોત્તમ આખ્યાનકાર કવિનો સર્જકયશ ‘મામેરું’, ‘હૂંડી’, ‘સુદામાચરિત્ર’, ‘નળાખ્યાન’, ‘ઓખાહરણ’, ‘દશમસ્કંધ’ વગેરે ઘણાં આખ્યાનો પર મંડાયેલો છે. શ્રોતા/વાચક-સમુદાયને મંત્રમુગ્ધ કરનારી | ગુજરાતીના આ સર્વોત્તમ આખ્યાનકાર કવિનો સર્જકયશ ‘મામેરું’, ‘હૂંડી’, ‘સુદામાચરિત્ર’, ‘નળાખ્યાન’, ‘ઓખાહરણ’, ‘દશમસ્કંધ’ વગેરે ઘણાં આખ્યાનો પર મંડાયેલો છે. શ્રોતા/વાચક-સમુદાયને મંત્રમુગ્ધ કરનારી કથનકળા, માનવમનની ઊંડી સૂઝ ધરાવતું પાત્રાલેખન-કૌશલ, ભાષામાં પ્રગટ થતી નાટ્યત્મકતા અને તળપદ ગુજરાતીતા ઉપરાંત માર્મિક કવિત્વશક્તિએમનાં આખ્યાનોની ગુણસમૃદ્ધિ છે. | ||
કથનકળા, માનવમનની ઊંડી સૂઝ ધરાવતું પાત્રાલેખન-કૌશલ, ભાષામાં પ્રગટ થતી નાટ્યત્મકતા અને તળપદ ગુજરાતીતા ઉપરાંત માર્મિક કવિત્વશક્તિએમનાં આખ્યાનોની ગુણસમૃદ્ધિ છે. | |||
આ આખ્યાનોમાં, પાત્ર-પરિસ્થિતિની ઉત્કટતાની ક્ષણોને નિરૂપતી વખતે કવિએ કથાઅંશરૂપ કડવાંને ક્યારેક સઘન ઊર્મિસભર પદો રૂપે આલેખ્યાં છે. એમાં લાગણીનું હૃદયદ્રાવક આલેખન, સંગીતમય લયમાધુર્ય તથા રાગઢાળવૈવિધ્ય ધ્યાનપાત્ર છે. આખ્યાનો ઉપરાંત પ્રેમાનંદ રચેલી લઘુ કૃતિઓમાં, સળંગ કથાનકથી જોડાયેલી પદમાળા ‘દાણલીલા’નાં પદો પણ સુંદર ઊર્મિગીતો છે. | આ આખ્યાનોમાં, પાત્ર-પરિસ્થિતિની ઉત્કટતાની ક્ષણોને નિરૂપતી વખતે કવિએ કથાઅંશરૂપ કડવાંને ક્યારેક સઘન ઊર્મિસભર પદો રૂપે આલેખ્યાં છે. એમાં લાગણીનું હૃદયદ્રાવક આલેખન, સંગીતમય લયમાધુર્ય તથા રાગઢાળવૈવિધ્ય ધ્યાનપાત્ર છે. આખ્યાનો ઉપરાંત પ્રેમાનંદ રચેલી લઘુ કૃતિઓમાં, સળંગ કથાનકથી જોડાયેલી પદમાળા ‘દાણલીલા’નાં પદો પણ સુંદર ઊર્મિગીતો છે. | ||
{{Poem2Close}} | {{Poem2Close}} | ||
| Line 11: | Line 10: | ||
|title = ઓખાહરણ; મામેરું; સુદામાચરિત્ર; નળાખ્યાન; હૂંડી; રણયજ્ઞ; દશમસ્કંધ, દાણલીલા(માંથી પદો;)વિવેક-વણઝારા | |title = ઓખાહરણ; મામેરું; સુદામાચરિત્ર; નળાખ્યાન; હૂંડી; રણયજ્ઞ; દશમસ્કંધ, દાણલીલા(માંથી પદો;)વિવેક-વણઝારા | ||
|content = | |content = | ||
'''ઓખાહરણ''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૧|કડવું ૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૧|કડવું ૧]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૧૩|કડવું ૧૩]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૧૩|કડવું ૧૩]] | ||
| Line 19: | Line 19: | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૧૯|કડવું ૧૯]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૧૯|કડવું ૧૯]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૨૯|કડવું ૨૯]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ઓખાહરણ_કડવું ૨૯|કડવું ૨૯]] | ||
'''મામેરું''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૧|કડવું ૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૧|કડવું ૧]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૪|કડવું ૪]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૪|કડવું ૪]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૭|કડવું ૭]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૭|કડવું ૭]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૧૩|કડવું ૧૩]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૧૩|કડવું ૧૩]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા / | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /મામેરું_કડવું ૧૬|કડવું ૧૬]] | ||
'''સુદામાચરિત્ર''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૧|કડવું ૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૧|કડવું ૧]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૪|કડવું ૪]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૪|કડવું ૪]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૧૩|કડવું ૧૩]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૧૩|કડવું ૧૩]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૧૪|કડવું ૧૪]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /સુદામાચરિત્ર_કડવું ૧૪|કડવું ૧૪]] | ||
'''ચંદ્રાહાસાખ્યાન''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૧|કડવું ૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૧|કડવું ૧]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૧૪|કડવું ૧૪]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૧૪|કડવું ૧૪]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૧૫|કડવું ૧૫]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૧૫|કડવું ૧૫]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૨૮|કડવું ૨૮]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /ચંદ્રાહાસાખ્યાન_કડવું ૨૮|કડવું ૨૮]] | ||
'''અભિમન્યુઆખ્યાન''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૧|કડવું ૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૧|કડવું ૧]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૮|કડવું ૮]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૮|કડવું ૮]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૩૭|કડવું ૩૭]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૩૭|કડવું ૩૭]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૫૧|કડવું ૫૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /અભિમન્યુઆખ્યાન_કડવું ૫૧|કડવું ૫૧]] | ||
'''હૂંડી''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /હૂંડી_કડવું ૧|કડવું ૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /હૂંડી_કડવું ૧|કડવું ૧]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /હૂંડી_કડવું ૩|કડવું ૩]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /હૂંડી_કડવું ૩|કડવું ૩]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /હૂંડી_કડવું ૭|કડવું ૭]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /હૂંડી_કડવું ૭|કડવું ૭]] | ||
'''રણયજ્ઞ''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૧|કડવું ૧]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૧|કડવું ૧]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૩|કડવું ૩]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૩|કડવું ૩]] | ||
| Line 57: | Line 60: | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૨૫|કડવું ૨૫]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૨૫|કડવું ૨૫]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૨૬|કડવું ૨૬]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /રણયજ્ઞ_કડવું ૨૬|કડવું ૨૬]] | ||
'''દશમસ્કંધ અને દાણલીલા''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૧.મારું માણેકડું રિસાવ્યું રે... |૧.મારું માણેકડું રિસાવ્યું રે... ]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૧.મારું માણેકડું રિસાવ્યું રે... |૧.મારું માણેકડું રિસાવ્યું રે... ]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૨.વીનવે દેવકી હો|૨.વીનવે દેવકી હો ]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૨.વીનવે દેવકી હો|૨.વીનવે દેવકી હો ]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૩. દાણ માગે રે કાનુડો...|૩. દાણ માગે રે કાનુડો...]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૩. દાણ માગે રે કાનુડો...|૩. દાણ માગે રે કાનુડો...]] | ||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૪. સુંદર શામળા રે|૪. સુંદર શામળા રે]] | * [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /૪. સુંદર શામળા રે|૪. સુંદર શામળા રે]] | ||
'''વિવેક વણઝારો''' | |||
---- | |||
* [[મધ્યકાલીન ગુજરાતી કાવ્યસંપદા /વણઝારાને નિવૃત્તિનો બોધ |વણઝારાને નિવૃત્તિનો બોધ]] | |||
}} | }} | ||
Latest revision as of 07:11, 9 February 2024
૪૧.પ્રેમાનંદ
ગુજરાતીના આ સર્વોત્તમ આખ્યાનકાર કવિનો સર્જકયશ ‘મામેરું’, ‘હૂંડી’, ‘સુદામાચરિત્ર’, ‘નળાખ્યાન’, ‘ઓખાહરણ’, ‘દશમસ્કંધ’ વગેરે ઘણાં આખ્યાનો પર મંડાયેલો છે. શ્રોતા/વાચક-સમુદાયને મંત્રમુગ્ધ કરનારી કથનકળા, માનવમનની ઊંડી સૂઝ ધરાવતું પાત્રાલેખન-કૌશલ, ભાષામાં પ્રગટ થતી નાટ્યત્મકતા અને તળપદ ગુજરાતીતા ઉપરાંત માર્મિક કવિત્વશક્તિએમનાં આખ્યાનોની ગુણસમૃદ્ધિ છે. આ આખ્યાનોમાં, પાત્ર-પરિસ્થિતિની ઉત્કટતાની ક્ષણોને નિરૂપતી વખતે કવિએ કથાઅંશરૂપ કડવાંને ક્યારેક સઘન ઊર્મિસભર પદો રૂપે આલેખ્યાં છે. એમાં લાગણીનું હૃદયદ્રાવક આલેખન, સંગીતમય લયમાધુર્ય તથા રાગઢાળવૈવિધ્ય ધ્યાનપાત્ર છે. આખ્યાનો ઉપરાંત પ્રેમાનંદ રચેલી લઘુ કૃતિઓમાં, સળંગ કથાનકથી જોડાયેલી પદમાળા ‘દાણલીલા’નાં પદો પણ સુંદર ઊર્મિગીતો છે.
ઓખાહરણ; મામેરું; સુદામાચરિત્ર; નળાખ્યાન; હૂંડી; રણયજ્ઞ; દશમસ્કંધ, દાણલીલા(માંથી પદો;)વિવેક-વણઝારા
ઓખાહરણ
મામેરું
સુદામાચરિત્ર
ચંદ્રાહાસાખ્યાન
અભિમન્યુઆખ્યાન
હૂંડી
રણયજ્ઞ
દશમસ્કંધ અને દાણલીલા
વિવેક વણઝારો