અધીત : પર્વ : ૬ - કાવ્યસમીક્ષા

અધીત : પર્વ : ૬ - કાવ્યસમીક્ષા

સંપાદક:
ગુણવંત વ્યાસ
હૃષીકેશ રાવલ, દીપક પટેલ, સુનીલ જાદવ
અશોક ચૌધરી, અજયસિંહ ચૌહાણ, વર્ષા પ્રજાપતિ
બી. બી. વાઘેલા, કનુભાઈ વાળા

પ્રારંભિક

• ‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ
• પ્રારંભિક
• પ્રમુખીય
• નિવેદન
• કૃતિ-પરિચય

અનુક્રમ

• ૧. અદ્યતન કવિતા : ‘ચડતી રાતે’ અને ‘ગોળગોળ ફરતી’

⁠ડૉ. હર્ષદ મ. ત્રિવેદી

• ૨. અદ્યતન કવિતા : ‘એક કાવ્ય' અને ‘બરફનાં પંખી' વિશે

⁠પ્રા. ચંદ્રકાંત ટોપીવાલા

• ૩. અદ્યતન કવિતા: ‘મૃત્યુ: એક સર્રિયલ અનુભવ' અને ‘મિસ જૂલિયટીનું પ્રણયગીત'

⁠પ્રા. ચન્દ્રકાન્ત શેઠ

• ૪. ‘ચક્રવાકમિથુન' - કાન્ત

⁠વ્રજલાલ દવે

• ૫. ‘એક્કેય એવું ફૂલ' : લાભશંકર ઠાકર

⁠પ્રિયકાન્ત મણિયાર

• ૬. ‘પરંતુ' – સર્વશક્તિનો આવિષ્કાર

⁠જયદેવ શુક્લ

• ૭. ‘જળની આંખે' કેટલાક મુદ્દાઓ

⁠નીતિન મહેતા

• ૮. ખમ્મા, આલા બાપુને (ઘટનાપુરુષનો કાવ્યાવતાર)

⁠લાભશંકર પુરોહિત

• ૯. મનહર, ‘હસુમતી અને બીજાં'

⁠પ્રા. રાજેન્દ્ર દવે

• ૧૦. ‘ધ્રિબાંગસુંદર એણી પેર ડોલ્યા’

⁠એમ. આઈ. પટેલ

• ૧૧. ‘નિર્વાણ' : નિર્ભ્રાન્તિ અને નિઃસંગતિની કવિતા

⁠ડૉ. નીતિન વડગામા

• ૧૨. ‘મૃણાલ' : કાવ્યાત્મક પરિમાણોનું સંકુલ પરિણામ

⁠વિનોદ જોશી

• ૧૩. ‘અને ભૌમિતિકા' : કેટલાક મુદ્દાઓ

⁠નીતિન મહેતા

• ૧૪. ‘જનપદ' / કાનજી પટેલ

⁠ડૉ. દીપક રાવલ

• ૧૫. ‘જાતિસ્મર’ની કવિતા

⁠પ્રા. રાજેશ પંડ્યા

• ૧૬. ‘કંઈક કશુંક અથવા તો’ : પરંપરાની પંગતમાં અનોખો અવાજ

⁠ડૉ. ભગીરથ બ્રહ્મભટ્ટ

• ૧૭. ‘રોમાંચ નામે નગર’નું ભાવવિશ્વ

⁠પ્રા. વિનાયક રાવલ

• ૧૮. ‘વહી જતાં આભાસનાં રેખાચિત્રો’ : સાચી કાવ્યનિષ્ઠાનો રણકાર

⁠જગદીશ ગૂર્જર

• ૧૯. ‘આગમવાણી' : ભજનસાહિત્યની વિશિષ્ટ પરંપરાનું શિષ્ટ સંશોધન

⁠રમેશ મહેતા

• ૨૦. જુદો ને નરવો ‘ણ' ફેણનો ‘ણ'

⁠વિનોદ ગાંધી

• ૨૧. ‘વસન્તવિજય' : વૃત્તિવિજયનું કાવ્ય

⁠દર્શના ધોળકિયા

• ૨૨. ‘ટોળાં અવાજ ઘોંઘાટ'નું રચનાતંત્ર

⁠સતીશ વ્યાસ

• ૨૩. ‘ટોળાં અવાજ ઘોંઘાટ'

⁠ચન્દ્રકાન્ત ટોપીવાળા

• ૨૪. ‘અદમ ટંકારવીની ગઝલોની ચોપડી’: સરળતા અને સંદિગ્ધતાની સહોપસ્થિતિ

⁠પિનાકિની પંડ્યા

• ૨૫. કાન્તકૃત ‘વસંતવિજય'માં પુરાકલ્પન

⁠શિરીષ પંચાલ

• ૨૬. ‘મનહર અને મોદી' (ગઝલસંગ્રહ) : એક અધ્યયન

⁠હૃષિકેશ રાવલ

• ૨૭. ‘શ્વેત સમુદ્રો’ : ચિનુ મોદીની ગીતકવિતાનાં ભરતી-ઓટ

⁠પિનાકિની પંડ્યા

• ૨૮. ‘હરિરસ' એક પરિચય

⁠તીર્થંકર રોહડિયા

• ૨૯. ગઝલ એક, સંદર્ભો અનેક

⁠મણિલાલ હ. પટેલ

• ૩૦. ‘મેઘધનુના ઢાળ પર'નો સપ્તરંગી અભિસાર

⁠નિસર્ગ આહીર

• ૩૧. ‘વિનોદચોત્રીસી' એક અભ્યાસગ્રંથ

⁠ડૉ. નયના એસ. આંટાળા

• ૩૨. બ્રહ્માનંદનાં પદોનું દૃષ્ટિમંત સંપાદન

⁠પ્રા. ડૉ. કે. જે. વાળા

• ૩૩. ‘છોડીને આવ તું...'

⁠જિજ્ઞેશ ઉપાધ્યાય

• ૩૪. ‘રાગાધીનમ્' – જુદી લયાનુભૂતિ

⁠ધ્વનિલ પારેખ

• ૩૫. ‘અંદર-બહાર એકાકાર' : ભજનનો ભગવો અને ગઝલનો ગરવો આકાર

⁠અનિરુદ્ધસિંહ ગોહિલ

• ૩૬. ‘હવે મારો અભિસાર… કવિતા' : અક્ષરના રોમાંચ

⁠ડૉ. બિપિન આશર

• ૩૭. ‘ગ્રીનરૂમમાં’ (સૌમ્ય જોશી) : પ્રતિબદ્ધતાની કવિતા

⁠ડૉ. રાજેન્દ્રસિંહ જ. ગોહિલ

• ૩૮. ઘરઝુરાપો

⁠ડૉ. જશુ પટેલ

• ૩૯. ભાલણકૃત ‘રામવિવાહ' આખ્યાન

⁠પ્રા. અશોક પટેલ

• ૪૦. સાહેબની પાટ પર શબદના દીવા

⁠ડૉ. અરુણ જે. કક્કડ

• ૪૧. વૈવિધ્યસભર ભક્તિરચનાઓ : ‘પાણ બંધ ઇસર પુણે'

⁠સનત ત્રિવેદી

• ૪૨. ‘પંખી પદારથ' ગુજરાતી ગદ્યકાવ્યનો અ-નોખો અવાજ…

⁠દિક્પાલસિંહ જાડેજા

• ૪૩. ‘અનેક એક' : ચેતોવિસ્તારની યાત્રા

⁠રાજશ્રી જોશી

• ૪૪. ‘વાસ્યાં કમાડ હવે ખોલો!' દલિત કાવ્યસંગ્રહનાં ગીતોમાં વ્યક્ત થતી દલિત સંવેદના

⁠પ્રા. મહેશ જાદવ

• ૪૫ ‘પૂછ અંદર' ઓછી કવિતા, પણ ઉત્તમ વધારે

⁠ડૉ. ભરત સોલંકી

• ૪૬. ઝરમર ઝરમર વરસતાં એકાવન : ‘શ્રેષ્ઠ વર્ષાગીતો’

⁠ડૉ. દશરથ પટેલ

• ૪૭. સ્નેહ નીતરતાં કાવ્યોનો સંગ્રહ: ‘યદા તદા ગઝલ’

⁠અનિલ વાળા

• ૪૮. ‘પરબીડિયામાં હવા મોકલી છે…’ ગઝલસંગ્રહમાં વ્યક્ત થતું મા-બાપનું સંવેદન

⁠પીયૂષ ચાવડા

• ૪૯. ‘અજવાસ આવ્યાં એટલે'માં નૂતનનો સંસ્પર્શ

⁠ડૉ. ગિરજાશંકર એસ. જોષી

• ૫૦. મેઘધનુષી લિસોટાનું સરનામું: ‘લાલ લીલી જાંબલી’

⁠ડૉ. પીયૂષ ચાવડા

• ૫૧. નાના જણની પીડાવાહક નૌકા એટલે ‘યદા તદા ગઝલ'

⁠ડૉ. વર્ષા એલ. પ્રજાપતિ

• પર. દલિત સંવેદનાનો ધબકતો સૂર-‘પીડાની ટપાલ’

⁠ડૉ. જશુપુરી બી. ગોસ્વામી

• ૫૩. ‘હાથ સળગે છે હજી' એક સમીક્ષા

⁠જિગ્નેશ ઠક્કર

• ૫૪. લય-માધુર્યની નવીન કવિતા: ‘મોરપીંછના સરનામે’

⁠– સંજય પટેલ

• ૫૫. ‘સેલ્લારા' : ઉદયનનું ઉડ્ડયન

⁠ગુણવંત વ્યાસ

• ૫૬. ઉશનસની કાવ્યધારા : ‘તેજ અને તાસીર'

⁠ચંદ્રકાન્ત શેઠ

• ૫૭. ‘કવિતા નામે સંજીવની' : હું કવિતાથી જીવી લઈશ

⁠ડૉ. સુનીતા કણઝરીયા

• ૫૮. ‘યુગવંદના'ની કવિતા

⁠ડૉ. બી. બી. વાઘેલા

• ૫૯. ‘પરિક્રમા'નાં કાવ્યો વિશે

⁠ગિરીશ ચૌધરી

• ૬૦. ‘જલરવ' વિશે

⁠ડૉ. રાજેન્દ્રકુમાર કે. રોહિત

• ૬૧. પરિશિષ્ટ
  ગુજરાતીનો અધ્યાપક સંઘનાં ‘અધીત’ ઉપરાંતના પ્રકાશનો

❖

‘રોમેન્ટિક ઊર્મિકવિતાના કવિને વ્યંગ-કટાક્ષની કવિતા સાથે, મોટાભાગે, બિયાબારું હોય છે. કેમ કે ઈન્દ્રીયસ્પર્શિતા, કલ્પનાવિહાર અને ઊર્મિસિક્ત ભાવલીલાને મુકાબલે વ્યંગકવિતાને બૌદ્ધિક તોલન, નક્કર વાસ્તવસ્પર્શ અને વિડંબન-હ્રાસ સાથે વધુ નિસ્બત હોય છે.’ - લાભશંકર પુરોહિત ‘નિજી રણકો સિદ્ધ કરવા મથતા કોઈપણ સર્જક માટે પૂર્વસૂરિની અસરમાંથી હેમખેમ મુક્ત થવું અને સમકાલીનોની ભીડ વચ્ચેથી દૂર જઈ ટટ્ટાર ઊભવું અનિવાર્ય હોય છે.’ - જયદેવ શુક્લ ‘સાહિત્યનો ઇતિહાસ તો કહે છે કે બધી જ કવિતા મુખ્યત્વે પદ્યવિવેચના છે, જેવી રીતે બધી જ વિવેચના ગદ્યકાવ્ય છે.’ - નીતિન મહેતા ‘સત્વસમૃદ્ધિ અને સંખ્યાસમૃદ્ધિની દૃષ્ટિએ મિશ્ર વર્ણો દાખવતી આપણી છેલ્લા બે દાયકાની કવિતા સ્વરૂપસમૃદ્ધિની દૃષ્ટિએ મોટાભાગે ગીત, ગઝલ અને ગદ્યકાવ્યના ધોરીમાર્ગ પર પ્રવાસ કરવાનું જ વિશેષ પસંદ કરે છે.’ - નીતિન વડગામા ‘આપણી ગુજરાતી ગઝલ છેલ્લાં વર્ષોમાં ગીતાત્મક બનતી ચાલી છે. રૂપ અને રંગ એમ બંને વાનાંએ એના પર ગીતકવિતાનો પ્રભાવ નરી આંખે જોઈ શકાય તેવો છે.' - અનિરુદ્ધસિંહ ગોહિલ