બાળ કાવ્ય સંપદા

ગુજરાતી બાળકાવ્યસંપદા

સંપાદક: શ્રદ્ધા ત્રિવેદી

પ્રારંભિક

• ‘એકત્ર’નો ગ્રંથગુલાલ
• પ્રારંભિક
• સર્જક-પરિચય
• કૃતિ-પરિચય

અજ્ઞાત	⁠:⁠	ઈશ્વરસ્તુતિ વિશે
		ગાડી... ગાડી...
		ઘોડો
		ચકલી
		ચાંદા વિશે
		દે
		મારો છે મોર
		સાઇકલ મારી...
		સૌને ગમે
નરસિંહ મહેતા	⁠:⁠	જળકમળ છાંડી જાને
(ઈ.સ. 15મી સદી)		જાગ ને જાદવ
		વૈષ્ણવજન
મીરાંબાઈ	⁠:⁠	લે ને તારી લાકડી
(ઈ.સ. 15મી સદી ઉત્તરાર્ધ)
દલપતરામ	⁠:⁠	ઊંટના અઢારે વાંકા
(1820-1898)		એક ભોળો ભાભો
		ગાય વિશે(કવિ ધીરજની પણ આવી કૃતિ છે)
		ચોખ્ખાઈ
		પરમેશ્વરની પ્રાર્થના
		પંખીઓના સંપની ગરબી
		પોપટ
		બાલપ્રાર્થના
		ભીંડો ભાદરવા તણો
		વસંતઋતુનું વર્ણન
		શરણાઈવાળો
		સર્વવ્યાપક ઈશ્વર વિશે
ગો. ક. દેલવાડાકર	⁠:⁠	પંખીઓનો આનંદ
(1869-1935)
દામોદર ખુ બોટાદકર	⁠:⁠	જનની
(1870-1924)
ન્હાનાલાલ	⁠:⁠	તારા
(1877-1946)		પ્રભુ પ્રાર્થના વિશે
		સાચના સિપાઈ
ચંદુલાલ દેસાઈ	⁠:⁠	તારા (૨)
(1882-1968)
ઉપેન્દ્રાચાર્ય	⁠:⁠	અજબ જેવી વાત છે !
(1885-1937)
ગિજુભાઈ	⁠:⁠	પારેવાં
(1885-1939)
ત્રિભુવન વ્યાસ	⁠:⁠	કેવી મજા !
(1888-1975)		કોણે કર્યાં ?
		ખિસકોલી
		ઘરનો વાઘ
		ચકીબેન
		તારલિયા
		તું માતા છે તું પિતા
		દાદાનો ડંગોરો
		નિશાળ
		ફૂદરડી
		ભારત નિશાન
		સાગર
		હેતના સાગર
જુગતરામ દવે	⁠:⁠	બંદો
(1892-1985)		મીઠાં બોર
દેશળજી પરમાર	⁠:⁠	મોગરાની માળ
(1894-1966)		વા પવન વા
ઝવેરચંદ મેઘાણી	⁠:⁠	કેવાં કિલ્લોલે
(1894-1947)		ચારણ કન્યા
		નાના થૈને રે !
		વનરાજનું હાલરડું
		શિવાજીનું હાલરડું
		હાલો ગલૂડાં રમાડવા જી રે !
પ્રીતમલાલ મજમુદાર	⁠:⁠	અભિલાષ
(1900-1991)		એ પરપોટો
		એ ભૂલ
		કંઈ ખોવાય છે ?
		કોણે દીઠી ?
		ચગડોળ
		ચાંદામામા
		ડુંગર ડુંગર
		પત્તો નથી
		મને કહોને
		માટીની હોંશ
		હું તો જાઉં
ચંદ્રવદન ચી. મહેતા	⁠:⁠	અમે રમકડાં
(1901-1991)		આશિષ
		ઉંદરભાઈનું માળિયું
		એક બિલાડી (1-2)
		કીડીનું ગીત
		જય હો ગરવી ગુજરાત
		દીવડો
		બીબીબહેન
		ભવિષ્યવેત્તા
		રમકડાંનો દરબાર
		વાજાં
		હાલાં
પૂજાલાલ	⁠:⁠	નાની-શી બહેન
(19-1-1985)		પતંગિયાને
સ્નેહરશ્મિ	⁠:⁠	તરાપો
(ઝીણાભાઈ રતનજી દેસાઈ)	⁠:⁠	નમીએ તુજને
(1903-1991)		પૂજાનાં ફૂલ
		ફૂલછાબ
		બિલાડીની સાડી
		મારે જાણવું છે
		રમવાને આવો પોપટજી
		રાત
		સામે પાર ઉતરીએ
		સૌને ગમે (૨)
અમૃતલાલ પારેખ	⁠:⁠	બા ! જો થાઉં
(1904-1990)		માછલી
		શણગાર
		સૌથી સારું કોણ ?
		હરણાં
વસંત નાયક	⁠:⁠	નાચો નાચો
(1905-1981)		સરઘસ
જયંતીલાલ આચાર્ય	⁠:⁠	મંદિર તારું
(1906-1988)
પુષ્પાબહેન વકીલ	⁠:⁠	આપો... આપો
(1908-1983)
રમણલાલ સોની	⁠:⁠	આજ દિવાળી દીવાવાળી
(1908-2006)		ઈડરનો વાણિયો
		એકડો
		કેવી મજા ! (૨)
		ખદુક, ઘોડી ખદુક
		જંબો જંબો હાથીડો
		પુષ્પની પ્યાલી
		મીની માસી
		શ્રીમાન અમથાલાલ
		સિંહની પરોણાગત
સુન્દરમ્	⁠:⁠	અમે રૂમઝૂમ
(1908-1991)		એમ મને થાય
		કહો તો...
		ખીલીશું
		ચલ જઈએ...
		જ્યોત જગાવો
		ટિટોડી અને સાગર
		પગલાં
		પહેલવહેલી
		રંગ રંગ વાદળિયાં
		હું તો પૂછું
ધૈર્યચન્દ્ર બુદ્ધ	⁠:⁠	ચબૂતરો
(1909-2000)
પિનાકીન ત્રિવેદી	⁠:⁠	ઊડ્યાં કરું
(1910-1988)		હોડી હોડી
પ્રેમશંકર ન. ભટ્ટ	⁠:⁠	નાનો-મોટો
(1910-2016)
રમણીક અરાલવાળા	⁠:⁠	ચાંદરણી ગાય
(1910-1981)
અવિનાશ વ્યાસ	⁠:⁠	તારે મેહુલિયા
(1911-1984)
ઉમાશંકર જોશી	⁠:⁠	નવાં ફોરાં
(1911-1988)		નામ શું તારું
		ઝરણું
કૃષ્ણલાલ શ્રીધરાણી	⁠:⁠	અભિલાષ (૨)
(1911-1960)		કૂકડાનું ગીત
		ચાડિયાનું ગીત
		પતંગિયું ને ચંબેલી
		હંસગાન
સુરેશા મજમુદાર	⁠:⁠	ઊડવું છે આકાશ
(1911-)		મારા પપ્પા
સોમાભાઈ ભાવસાર	⁠:⁠	આમંત્રણ
(1911-1984)		એક એક બીજ
		કેવી મજા ! (૩)
		જો હું થાઉં
		પોપટ (૨)
		ફૂલગીત
		બહેન
		હોળી
નાથાલાલ દવે	⁠:⁠	નવી નિશાળ
(1912-1991)		પા...પા પગલી
પ્રહલાદ પારેખ	⁠:⁠	વાવણી
(1912-1962)
રાજેન્દ્ર શાહ	⁠:⁠	ખુલ્લામાં જઈ રમીએ
(1913-2010)		પ્રશ્ન
		બેન મારી
		હોડી
મનુભાઈ ત્રિવેદી ‘સરોદ’	⁠:⁠	નળ
(1914-1972)		પાંખ મને દે તારી
મહિપતરામ જોષી	⁠:⁠	અમે પંખી
-1915
જતીન્દ્ર આચાર્ય	⁠:⁠	આપ રે, મેવલા !
(1916-1998)		કોણ કરે આ કારીગરી !
		ગણેશ દેવા
		પી-પી ગાડી
		ફરતાં ફરતાં ફોરાં
		હરિવરનાં હથિયાર
		હો ખેડુ !
પિનાકીન ઠાકોર	⁠:⁠	ચંદની
(1916-1995)		ફોરાં
બાલમુકુન્દ દવે	⁠:⁠	કેમ ચાલે ?
(1916-1993)		ઘડવૈયા
		ફૂલભંડારી
		વાદળીઓનું ગીત
શામજીભાઈ જમોડ	⁠:⁠	જાંબુડો
1916		પીળું પતંગિયું
એની સરૈયા	⁠:⁠	ઊંડું ઊંડું
(1917-1985)		હું તો નાચું રે...
જગદીપ વીરાણી	⁠:⁠	વા વા વંટોળિયા
(1917-1956)
ઉશનસ્	⁠:⁠	પરથમ છાંટા
(1920-2011)		પ્રથમ વરસાદે
સુશીલા ઝવેરી	⁠:⁠	બારીમાં આકાશ
(1920-2007)		શું શું ગમે ?
રમણલાલ વ્યાસ	⁠:⁠	કોણ મૂકી જતું ?
-1921		બાળ રૂપાળાં હોં !
હસિત બૂચ	⁠:⁠	મજા પડી
(1921-1989)
મકરન્દ દવે	⁠:⁠	આપણી ટોળી
(1922-2005)		કરો રમકડાં કૂચ કદમ
		નીંદરને નોતરું
		નીંદર રાણીને મનામણાં
ભાનુભાઈ પંડ્યા	⁠:⁠	આકાશે ચમકે તારા
-1923		એકથી દસ
		ચાલો હસીએ.... સાથે હસીએ
		મોરબીનો રાજા
		વરસાદ
		શબ્દલોકમાં એ
બળદેવ પરમાર	⁠:⁠	ઓ મા !
-1924		ઝાપટાં આવે
		દાદીમાનું હાલરડું
મોહનભાઈ ભાવસાર દીનબંધુ	⁠:⁠	ટચૂકડી
-1925
જયંત શુક્લ	⁠:⁠	કૂકડે કૂક
-1926		ગાવલડી
		ચાંદલો ગમે
		થાળી જેવો થઈને
		દિવાળીના દિવસો
		સૂરજ દાદા
રવીન્દ્ર ઠાકોર	⁠:⁠	તડકો
-1928		દાદાજીની મૂછ
જનક દવે	⁠:⁠	મેહૂલિયો
-1930
નરોત્તમ વાળંદ	⁠:⁠	હું છું ખાખી બાવો
-1931
કલાધર વૈષ્ણવ	⁠:⁠	પતંગિયાં રૂપાળાં
-1932
જયંતીલાલ દવે	⁠:⁠	અમે ગ્યા'તાં
-1932		કેવી મજા ! (૪)
		મઘમઘતાં ફૂલ
સુરેશ દલાલ	⁠:⁠	અમે
(1932-2012)		અમે નાનાં નાનાં બાળ
		અંદોરો કંદોરો
		અંધકારના હાથી ઉપર
		આજ પ્રભાતે
		આપણે
		આવજો
		ઝાડની માયા
		ડાળ હીંચકો
		નાનો તોયે
		શ્રાવણિયો
ધનસુખલાલ પારેખ	⁠:⁠	આવો ચાંદલિયા
-1934		આવો નીંદરાણી
		ઝરણું (૨)
		મને ગમે
		મસ્તરામ મોન્ટુ
સુધીર દેસાઈ	⁠:⁠	પરપોટો
-1934		મારી હોડી
		સૂરજદાદા
માણેકલાલ પટેલ	⁠:⁠	શ્રાવણ
-1935		હંબો હંબો
માલિની શાસ્ત્રી	⁠:⁠	પાણીને વધામણાં
-1935		ફૂલોમાં ફૂલ
		સાગરને ખોળે
		હોળી આવી રે
વિનોદ જાની	⁠:⁠	આવ રે વરસાદ
-1935		કોડિયું
		ના મળશે જળની પ્યાલી
		રેતી
		શિયાળો
		સાંભળોને ચાંદામામા
હંસાબહેન પાઠક	⁠:⁠	ડેલીએથી દાદા આવે
-1935
પ્રભુલાલ દોશી	⁠:⁠	મામા આવે
-1936
નિરંજન સરકાર	⁠:⁠	જઈને કોઈ કે'જો
-1936
જગદીશ ધ. ભટ્ટ	⁠:⁠	ઉષા
(1937-2019)		કીડીની વાત
		કોણે ?
		તા... તા.. થૈ...
		નાચે છે મોર
		પંખીઓ તમામ
		મજાની ખિસકોલી
		મારે જાવું છે
મગનલાલ ગંધા	⁠:⁠	આપો એક
-1937		મોટા થૈ જાશું
ચંદ્રકાન્ત શેઠ	⁠:⁠	આવ રે વરસાદ (૨)
(1938-2024)		એથી અમને ગમતા
		ઓ ખિસકોલી ! ઓ ખિસકોલી !
		કરશું
		ઘોડે ચડીને આવું છું
		ઝાડ રે ઝાડ !
		દઈશ
		ફુવારે તું
		મારું બેન્ડ
		સમજણ તે આપણા બેની
		હરણું
		હું તો ચાલું મારી જેમ !
નરેન્દ્ર શાહ	⁠:⁠	સરિતા
(1938-2023)
યશવંત મહેતા	⁠:⁠	બંદર
-1938
રઘુવીર ચૌધરી	⁠:⁠	ગામને ગોંદરે
-1938
હરિકૃષ્ણ પાઠક	⁠:⁠	આજે ઉતરાણ
-1938		ઊગ્યો ચબૂતરો
		કાગડો કાળો કાળો
		ચણ ચણ ચકલી
		છોડ
		રમશું રમશું રેલમછેલ
રશીદ મુનશી	⁠:⁠	મા
-1939		રમવા દો
		હરણું (૨)
ગભરુ ભડિયાદરા	⁠:⁠	કીડી
-1940
ફિલિપ ક્લાર્ક	⁠:⁠	અમને વહાલા
(1940-2021)		આવ્યાં વર્ષારાણી
		એવો આવે છે વરસાદ
		કેવું મોટું આભ ?
		વસંત આવી
યોસેફ મેકવાન	⁠:⁠	મલકું છું !
(1940-2022)		વરસાદી તડકો
		વહાલી વસંત
		વાનરભાઈની જાન
રમેશ પારેખ	⁠:⁠	આવડે છે
(1940-2006)		ઉજાણી
		ચપટી વગાડતાં આવડી ગઈ
		તરબૂચમાંથી ગામ
		ધમાચકડી
		પાંચ ભાઈબંધ
		ફિલમ પાડવા બેઠા
		ફુગ્ગો
		મારો પડછાયો
		મોટ્ટો મોટ્ટો થાઉં
		સરકસ આવ્યું
સાંકળચંદ પટેલ	⁠:⁠	અગાશી ઉપર જઈએ
-1940
જગદીશ ઉ. ઠાકર	⁠:⁠	ફૂલડું મઘમઘતું
-1941
નીતા રામૈયા	⁠:⁠	અંધારા આભમાંથી
-1941		વરસાદમાં
રમેશ ત્રિવેદી	⁠:⁠	અમે (૨)
-1941		ઉનાળો
		ખેલ વરસનો પૂરો
		ચાંદો ઉગ્યો રે !
		પરીઓ દોડે
		સાત માળની બસ
		હરણું અને ઝરણું
કરસનદાસ લુહાર	⁠:⁠	ગમે છે !
-1942		ટોપી
		પરપોટો (૨)
		મજા પડી ભૈ મજા પડી !
		હો ભાઈબંધ
તથાગત પટેલ	⁠:⁠	ઝરણાં
-1942
પ્રભુદાસ પટેલ	⁠:⁠	બા
-1942		પતંગિયાને (૨)
દેવજી ત્રિ. થાનકી	⁠:⁠	આગિયો
-1944
ધીરેન્દ્ર મહેતા	⁠:⁠	ખી ખી ખી ખી ખી
-1944		ચાંદલિયાની ગાડી
		પૂછું છું
		મમ્મી
મનોહર ત્રિવેદી	⁠:⁠	આઘાં જજો ઓરાં જાજો
-1944		ફરફરિયાં
હસમુખ શાહ ‘બેઝાર’	⁠:⁠	ઝરણું (૩)
-1945		સૂરજનું શમણું
જગતમિત્ર	⁠:⁠	પતંગિયું
-1946		પ્રાર્થના
રક્ષા પ્ર. દવે	⁠:⁠	ઇચ્છા
-1946		કોણ જમે ? કોણ રમે ?
		ક્યાંથી ?
		ટમ ટમક ટમ
		ટૌકા ઊડે
		ફરફરિયું
		સપનું
		હમ-હમ-હમ
રમેશ પટેલ	⁠:⁠	ઝાકળ જો !
-1946		ભીનો – લીલો સાદ
		સૂરજ
હરીશ પંડ્યા	⁠:⁠	કુતૂહલ
-1946
ભૂપેન્દ્ર વ્યાસ ‘રંજ’	⁠:⁠	આવડે છે (૨)
-1947		કીડી રે કીડી
		કે વરસાદ
		ચંદા પર ઘર હોય આપણું
		પતંગિયું પતંગિયું
		બાળક અને બા
		મને આપોને મેઘધનુષ્ય
		મળ્યું મને રમકડાનું ગાણું
		વૃક્ષો છે વહાલાં
		સૂરજદાદા આવ્યા
વિરંચિ ત્રિવેદી	⁠:⁠	અચરજ
-1947		ગમે
		બગલા પંડિતજી --- બાકી છે.
		મને ગમે છે
		મહેચ્છા
		મા, વ્હાલપનું ઝરણું
ક્લેરા ક્રિશ્ચિયન	⁠:⁠	જાનીવાલીપીનારા
-1949
ગુલામ અબ્બાસ ‘નાશાદ’	⁠:⁠	ઊંટ
-1949		મોર
કાન્તિ કડિયા	⁠:⁠	કલરવ
-1950		ચાંદરણું
		પાણી ચારેકોર
		પૂછાપૂછ
		રિમઝિમ
ગોવિંદ દરજી	⁠:⁠	આપણ એવા બંદા !
-1950		ગગન ભરીને
		ચિતરું કેમ હું મમ્મી ?
		મજાની કોયલડી
નટવર પટેલ	⁠:⁠	ગુલમહોર
-1950		ચૂં ચૂં ટીવી લાવ્યા
		દઈશ (૨)
		ફુગ્ગાભાઈ
		સપનું (૨)
મહેન્દ્ર જોશી	⁠:⁠	અંદર મંતર જંતર
-1951
મહેન્દ્ર રે. ત્રિવેદી	⁠:⁠	બુચ્ચા
સોલિડ મહેતા	⁠:⁠	તડકો (૨)
-1953		નમતાં થઈએ
રામુ પટેલ ડરણકર	⁠:⁠	ઘટક ઘટક
-1954		ઝાડ
		તડકાનાં ઝાંઝર
		વરસે વરસાદ
શિરીષ શાહ	⁠:⁠	તમે દેવનાં દૂત બાળકો...
-1954
ઉદયન ઠક્કર	⁠:⁠	કારેલાની કિટ્ટા, બટાકાની બુચ્ચા
-1955		કોણ કહે છે ?
		દાદીને રસગુલ્લે તોલો
		પપ્પા સંગીતમાં દાદા છે !
		મમ્મીનું નાસ્તા રોકો આંદોલન
		જવારાનો ગરબો
		સંતાકૂકડી
		હીંચકો બાંધ્યો મેં
નટવર હેડાઉ	⁠:⁠	જંગલ જંગલ રમીએ
-1955
મધુકાન્ત જોશી	⁠:⁠	ચાંદામામા (૨)
-1955		મોટા મેઘરાજા
રાજેશ વ્યાસ ‘મિસ્કીન’	⁠:⁠	કેરી
-1955
ઉષા ઉપાધ્યાય	⁠:⁠	સૂરજ ભણવા આવે
-1956
જિતુ ત્રિવેદી	⁠:⁠	સપનાંની દુનિયા
-1956
હેમેન શાહ	⁠:⁠	ઊઠો મહમ્મદ ઘોરી !
-1957		એક નાનકડી બસ
		પતંગિયાની પાંખ મળે તો-
		પીપરમીન્ટનું મકાન
		બનું !
		મેઘધનુષ પર જાવું છે
		શહેર છે, કે છે આ સરોવર ?
		સફેદ મૂછોનું ગીત
મણિલાલ શ્રીમાળી	⁠:⁠	હું ફૂલપરી મજાની
-1957
કીર્તિદા બ્રહ્મભટ્ટ	⁠:⁠	કીડી
-1958		દુનિયાની ચાવી
		પંખીઓની નિશાળ
		ફૂલ ખીલ્યાં ને
મનહર ઓઝા	⁠:⁠	ઉંદરડી
-1958
મંગળ રાવળ ‘સ્નેહાતુર’	⁠:⁠	ઊડતો હીંચકો
-1959		ઝરણું
		તમારા નામનું
મીનાક્ષી ચંદારાણા	⁠:⁠	ધરતીમાતાની ધીરજ
-1959
જીત જોબનપુત્રા	⁠:⁠	લાડ કરે છે ઝાડ
-1960
ત્રિવેણી પંડ્યા	⁠:⁠	આવ્યાં પતંગિયાં
-1960		નિહાળ્યા કરું
		મોરલો નાચે
નિર્મિશ ઠાકર	⁠:⁠	ભાવનગરના ભોગીકાકા
-1960
રેખા ભટ્ટ	⁠:⁠	ઝાડની ડાળીએ ઝૂલ્યાં
-1960
ગિરા ભટ્ટ	⁠:⁠	અ...ધ...ધ... સપનાં
-1962		હું ગુજરાતી ગલગોટો
દાદુ રબારી	⁠:⁠	મસ્ત મજાની ખિસકોલી
-1962		સૌને ગમે
કૃષ્ણ દવે	⁠:⁠	રેલગાડી
-1963
કેયૂર ઠાકોર	⁠:⁠	મારે
-1963
મહેબૂબ અ. સૈયદ	⁠:⁠	ઉંદરમામા
-1963
અનિલ રાવલ	⁠:⁠	આવે સૂરજ, ભૈ !
-1964		ચબૂતરો
અશ્વિન ચંદારાણા	⁠:⁠	વરસાદમાં ભીંજાઈ લઈએ
-1964
દિનેશ દેસાઈ	⁠:⁠	રમતા રહીએ રામ
-1968
ધર્મેન્દ્ર પટેલ	⁠:⁠	પરીરાણી
-1969		ભીંત વિનાની શાળા
		લખી છે ટપાલ
પારુલ બારોટ	⁠:⁠	આવ્યું ચોમાસું કે નહીં ?
-1969		એક કબૂતર
ભારતીબહેન જી. બોરડ	⁠:⁠	કાબર બે સંદેશા લાવી
-1969
રવજી ગાબાણી	⁠:⁠	તડકો
-1972		મેઘરાજા રે...!
કિરીટ ગોસ્વામી	⁠:⁠	ખિસકોલીબેન
-1975		ચાંદામામા
		નભ
		નિશાળ
		મા
		હાથીભાઈને મોજ
સંજય બાપોદરિયા ‘સંગી’	⁠:⁠	ચકલી ચણતી ચણ
-1977		ચાંદો સૂરજ થાવું
		વર્ષારાણી વરસે છે
જિગર જોષી ‘પ્રેમ’	⁠:⁠	કીડીબહેન ભણવા ચાલ્યાં
-1987		ચાંદાને મામા શું કહેવા..
		મને ચડે છે ઘેન
		સાત રંગોનું હલેસું
જિતેન્દ્ર પ્રજાપતિ	⁠:⁠	ઝાકળનાં ઝાડ
-1987		દરિયો એ લાવ્યા
		પેલા ડુંગરની
હસમુખ ના. ટાંક	⁠:⁠	ગુડ મોર્નિંગ...
-1987
બિરેન પટેલ	⁠:⁠	ચૉકલેટનો બાગ
-1987